Άρθρο του Α. Πάλλη σχετικά με τη σύμβαση περί ανταλλαγής των πληθυσμών, εφ. Ελεύθερος Λόγος, 9/1/1924

1923-1939

Άρθρο του Α. Πάλλη σχετικά με τη σύμβαση περί ανταλλαγής των πληθυσμών, εφ. Ελεύθερος Λόγος, 9/1/1924

Στο πλαίσιο της Σύμβασης για την ανταλλαγή των πληθυσμών που υπογράφτηκε τον Ιανουάριο του 1923 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας συστήθηκε η Μεικτή Επιτροπή Ανταλλαγής που θα επέβλεπε την εφαρμογή της και θα αναλάμβανε την εκκαθάριση και εκτίμηση της ακίνητης περιουσίας των ανταλλάξιμων.
Τον Ιανουάριο του 1924 στην εφημερίδα "Ελεύθερος Λόγος" της Μυτιλήνης δημοσιεύτηκε κείμενο του Αλέξανδρου Πάλλη, που την περίοδο αυτή ήταν μέλος της παραπάνω Επιτροπής. Ο Αλέξανδρος Α. Πάλλης (1883-1975) υπήρξε μία σημαντική προσωπικότητα της βενιζελικής παράταξης, με μεγάλη διοικητική σταδιοδρομία σε διάφορες θέσεις, ιδιαίτερα σε σχέση με τη διαχείριση των προσφυγικών ζητημάτων της εποχής. Μεταξύ άλλων, συμμετείχε ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στο πρόγραμμα επανεγκατάστασης των προσφύγων της Ανατολικής Θράκης και Μικράς Ασίας μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ως αντιπρόσωπος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και του Υπουργείου Προνοίας με ευθύνη την περίθαλψη και μεταφορά προσφύγων του Πόντου και της Προποντίδας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ως αντιπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (1926-1930). Τέλος, εκλέχθηκε Βουλευτής Σερρών το 1933 (Προοδευτικό Κόμμα).
Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο Αλ. Πάλλης, εκφράζοντας τις αγωνίες της μερίδας των προσφύγων που είχαν χάσει σημαντικές περιουσίες, υπογραμμίζει ότι αυτοί είναι που αδικούνται από τη μακρόχρονη διαδικασία της εκτίμησης του ύψους των αποζημιώσεων και ότι το ελληνικό κράτος οφείλει να μεριμνήσει για αυτούς προβλέποντας την οικονομική τους ενίσχυση, μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της εκκαθάρισης των περιουσιών τους και να αποζημιωθούν γι' αυτές από την Τουρκία.

Η σύμβασις περί ανταλλαγής των πληθυσμών και η αποκατάστασις των προσφύγων
του κ. Α. Πάλλη, μέλους της Μικτής Επιτροπής

[...]
Επίσης πρέπει να ληφθή υπ' όψιν ότι μεταξύ των σήμερον εγκαθισταμένων προσφύγων υπάρχουν και ουκ ολίγοι που δεν είχαν περιουσίαν εις την πατρίδα των και οι οποίοι συνεπώς δεν θα εδικαιούντο κατά την σύμβασιν να λάβουν εδώ γαίας. Κανείς βεβαίως δεν θα διανοηθή σοβαρώς να επικρίνη τούτο, εφόσον πρόκειται περί γεωργών το επάγγελμα. Άλλως τε και από πρακτικής απόψεως θα ήτο δύσκολον ν' αποφευχθή τούτο, διότι όταν γίνεται τοιαύτη ομαδική εγκατάστασις, όπως η σημερινή, η υπηρεσία του Εποικισμού δεν μπορεί να κάμη διάκρισην μεταξύ πρώην κτηματιών και μη. Αλλά το αποτέλεσμα της παροχής γαιών εις πρώην ακτήμονας πρόσφυγας είνε ότι αφαιρείται άλλη μία έκτασις από την ανήκουσαν, κατά την σύμβασιν, εις την κτηματικήν ομάδα.
[…]
Όπως είνε τα πράγματα, ομολογουμένως οι μάλλον αδικούμενοι εκ της σημερινής καταστάσεως είνε οι πρόσφυγες εκείνοι, που ανήκουν εις την τάξιν της μεγάλης και μέσης ιδιοκτησίας. Ενώ ο μικρός κτηματίας, ο οποίος είχεν εις την Τουρκίαν την καλύβην του και μερικά στρέμματα γης, εγκαθίσταται αμέσως παρά του Κράτους και επανευρίσκει εδώ κάτι ανάλογον προς εκείνο που είχεν εις την πατρίδα του, το ίδιον δεν συμβαίνει και δια τους μεγάλους και μέσους κτηματίας και εν γένει την αστικήν τάξιν, δια τους οποίους η άμεσος εγκατάστασις αποβαίνει αδύνατος. Οι άνθρωποι αυτοί σήμερον υποφέρουν και μετ' ευλόγου δυσφορίας διερωτώνται εάν θα είνε υποχρεωμένοι να περιμένουν έως ότου συντελεσθή παρά της Μικτής Επιτροπής η γενική εκκαθάρισις των εγκαταλειφθεισών περιουσιών και καταβληθή παρά της Τουρκίας το ποσόν του οποίου θ' αποδειχθή ότι είνε χρεώστις. Η απάντησις εις το ερώτημα τούτο δεν εδόθη ακόμη. Πάντως η Πολιτεία έχει υποχρεώσεις και απέναντι της τάξεως αυτής των προσφύγων και πρέπει να ελπίζωμεν ότι θα ευρεθή ένας τρόπος προσωρινής οικονομικής ενισχύσεως αυτών, όπως εγένετο δια τους κτηματίας της Ανατολικής Μακεδονίας τους παθόντας κατά τον Ευρωπαϊκόν πόλεμον.
Α. Α. Πάλλης
Μέλος της Μικτής Επιτροπής Ανταλλαγής των Ελληνοτουρκικών πληθυσμών

• 1923-1939
• Αγροτική αποκατάσταση
• Αποκατάσταση / εγκατάσταση
• Πρόσφυγες πολέμου