Άρθρο σχετικά με την καλλιέργεια και εκμετάλλευση κλίματος διχασμού μεταξύ γηγενών και προσφύγων από τη βενιζελική κυβέρνηση, εφ. Καθημερινή, 20/7/1928

Άρθρο με καταγγελίες για την εγκατάσταση προσφύγων σε σπίτια μουσουλμάνων που είχαν εκκενωθεί, εφ. Νέα Εφημερίς (Ηράκλειο), 22/5/1924, 23/5/1924
6th August 2019
1923-1939

Άρθρο σχετικά με την καλλιέργεια και εκμετάλλευση κλίματος διχασμού μεταξύ γηγενών και προσφύγων από τη βενιζελική κυβέρνηση, εφ. Καθημερινή, 20/7/1928

Οι εκλογές που προκηρύχθηκαν από την κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου για τις 19/8/1928 διεξήχθησαν σε ένα έντονα πολωμένο προεκλογικό κλίμα. Μπροστά στο φαινόμενο της συντριπτικής επιρροής που ασκούσε ο βενιζελισμός στους προσφυγικούς πληθυσμούς, η αντιπολίτευση επιχείρησε να εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια που προκαλούσε σε γηγενείς, μικροϊδιοκτήτες αστικών και γεωργικών εκτάσεων ή οικιών, η πολιτική αποκατάστασης των προσφύγων που ακολουθούσε η κυβέρνηση. Κατά τη διαδικασία αυτή, πραγματοποιήθηκαν απαλλοτριώσεις γηπέδων και ακινήτων, αστικών και αγροτικών, για την στεγαστική και οικονομική αποκατάσταση των προσφύγων.
Οι διανομή αγροτικών εκτάσεων στους πρόσφυγες και οι απαλλοτριώσεις στα αστικά κέντρα για την στέγασή τους προκάλεσαν την αντίδραση των γηγενών αγροτών και μικροϊδιοκτητών. Η αντιβενιζελική αντιπολίτευση επιχείρησε να υποθάλψει και να προβάλλει τις αντιδράσεις αυτές, με στόχο να εκμεταλλευτεί πολιτικά την προκληθείσα δυσαρέσκεια
Στο δημοσίευμα που παρουσιάζεται, η αντιβενιζελική εφημερίδα Καθημερινή δημοσιεύει μία ανακοίνωση κατοίκων της Αθήνας. Σε αυτήν κατηγορούν τη βενιζελική κυβέρνηση, αναφέροντας ότι από την πλευρά της καλλιεργείται ένας «δευτερογενής διχασμός […] ο μεταξύ προσφύγων και γηγενών» και εκφράζουν την αγανάκτησή τους για το γεγονός ότι οι πρόσφυγες, χωρίς να φταίνε οι ίδιοι, «απετέλεσαν ένα κόσμον τον οποίον ο βενιζελισμός εξεμεταλλεύθη κατά τον χείριστον τρόπον». Θεωρούν ότι οι βενιζελικοί πολιτικοί εξυπηρετούν πελατειακά τους πρόσφυγες, παραβλέποντας τα συμφέροντα των γηγενών μικροϊδιοκτητών. Το δημοσίευμα καταλήγει προτείνοντας στους γηγενείς να ψηφίσουν τους αντιβενιζελικούς υποψηφίους στις επικείμενες εκλογές για να προστατεύσουν μελλοντικά τις περιουσίες τους.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται μάλιστα στον υπουργό Μ. Κύρκο (Κίρκος στο δημοσίευμα), ο οποίος κατηγορείται ότι ενεργεί υπέρ των προσφύγων ψηφοφόρων του, απαλλοτριώνοντας με αυθαίρετο τρόπο οικόπεδα στην Αθήνα και αποδίδοντάς τα σε αυτούς. Ο Μιχαήλ Κύρκος (1887-1967) ήταν δημοσιογράφος και πολιτικός, με καταγωγή από την ανατολική Θράκη. Εκλέχθηκε βουλευτής Θεσσαλονίκης το 1923 (Κόμμα Φιλελευθέρων) και το 1926 (Κόμμα Ενώσεως Φιλελευθέρων), Δράμας το 1933 (Προοδευτικό Κόμμα-Καφαντάρη), Θεσσαλονίκης το 1935 (Λαϊκό Κόμμα), Αθηνών το 1951 (Δημοκρατικό Ριζοσπαστικό Κόμμα), Π. Δ. Θεσσαλονίκης το 1958 (ανεξ. ΕΔΑ) και Αθηνών το 1963 (ΕΔΑ). Διετέλεσε Υπουργός Υγιεινής, Πρόνοιας και Αντιλήψεως, στις κυβερνήσεις του Αλ. Ζαΐμη 1926-1928.

Εις διχασμός άξιος προσοχής
Υπό ομάδος εντοπίων Αθηναίων μας παρεδόθη το κάτωθι σημείωμα -προφανώς υπό πολιτευτού ή δημοσιογράφου συντεταγμένον- το οποίον δημοσιεύομεν εις την θέσιν αυτήν διότι είνε πράγματι «πολλής προσοχής άξιον». Εις το σημείωμα θα απαντήσωμεν αύριον.

Δεν μας ενδιαφέρουν αν -καθώς λέγουν οι βενιζελικοί- προκαλούμεν «διχασμόν της Ελλάδος». Τον διχασμόν της Ελλάδος προεκάλεσαν αυτοί και όχι μόνον τον προεκάλεσαν, αλλά και όταν προς στιγμήν ήρχισε ο διχασμός να υποχωρή, μετεκάλεσαν μετά φωνών και τεμενάδων τον αρχηγόν των δια να τον συνεχίση. Συνεπώς τα περί διχασμού και μη διχασμού είνε ταπεινά φληναφήματα, τα οποία δεν ημπορούν να μας απασχολήσουν. Ό,τι όμως δύναται να μας απασχολήση είνε ο δευτερογενής διχασμός, περί του οποίου συχνά ωμιλήσαμεν, και ο οποίος υπάρχει και έχει σημασίαν σπουδαίαν. Ο διχασμός αυτός είναι ο μεταξύ προσφύγων και γηγενών. Οι πρόσφυγες, αφ' ότου μετά την καταστροφήν μας και μετά την καταστροφήν των έφθασαν εις την Ελλάδα απετέλεσαν ένα κόσμον τον οποίον ο βενιζελισμός εξεμεταλλεύθη κατά τον χείριστον τρόπον: Αφού τον κατέστρεψε εις την Μικρασίαν ως οικογενειάρχην, ως κτηματίαν, ως εργάτην, ως έλληνα, τον μετέφερε εδώ και τον κατέστρεψε ως άνθρωπον. Εν παραμοναίς εκλογών ηγόρασε το βιβλιάριόν του, τον εδίδαξε να διπλοψηφίζη, τον έπεισε ότι εις ολόκληρος κόσμος παλαιών Ελλήνων τον πρόδωσε και τον επώλησεν εις τον Κεμάλ και, εν τέλει, επειδή δι' όλα τούτα δεν είχεν ιδίαν περιουσίαν προς αμοιβήν του έστρεψεν ο βενιζελισμός τα βλέμματα προς την περιουσίαν των γηγενών και να την δίδη εις τους πρόσφυγας. Δεν ήτο άλλως τε δυνατόν να συμβή άλλως. Ο βενιζελισμός εστηρίχθη εις τους συνοικισμούς και αποτυχών πανελληνίως εις τα 1920, επιτυγχάνει μετά την Μικρασιατικήν καταστροφήν χάρις εις τους συνοικισμούς. Αυτοί του δίδουν τας ψήφους των και αυτοί του επιβάλλουν τους βουλευτάς του. Πέρυσι, ενθυμούμεθα, ο αρχηγός της «μείζονος» κ. Καφαντάρης εστηρίζετο κατά τα δύο τρίτα εις πρόσφυγας. Πώς ήτο λοιπόν δυνατόν να μη υφίστατο τα κελεύσματά των;... Πώς ήτο δυνατόν να αρνηθή εις τον κ. Κίρκον ν' αρπάζη εις την οδόν Αχαρνών τα οικόπεδα των παλαιών Αθηναίων και να τα δίδη εδώ εις συνταγματάρχας, ιατρούς, ραπτρίας, -«πρόσφυγας»- όλους;... Αν δυσηρέστει τον κ. Κίρκον, ο κ. Κίρκος θα έφευγεν, αν ο κ. Κίρκος έφευγε θα παρέσυρε τους άλλους ομόφρονας πρόσφυγας και ο κ. Καφαντάρης από αρχηγός της μείζονος θα εγίνετο αρχηγός της ελάσσονος. Ούτω και τα οικόπεδα ηρπάγησαν και ο κ. Κίρκος έμεινεν υπουργός. Τώρα, ερωτάται: Τίνος ήσαν τα οικόπεδα; Και τα κτήματα, τα αρπαγέντα, τα μη πληρωθέντα, τα δημευθέντα ανά την Ελλάδα ολόκληρον τίνος ήσαν;... Ήσαν κτήματα αντιβενιζελικών; Όχι. Διότι οι αντιβενιζελικοί κατά το πλείστον κατώρθωσαν να μη έχουν κτήματα. Ήσαν κτήματα βενιζελικών και μη, αλλά γηγενών. Οι γηγενείς λοιπόν είτε βενιζελικοί είνε είτε αντιβενιζελικοί είτε δημοκράται ή βασιλόφρονες πρέπει να γνωρίζουν τούτο: ότι εφ' όσον ψηφίζουν Βενιζέλον, ψηφίζουν κατ' ανάγκην πρόσφυγας και εφ' όσον ψηφίζουν πρόσφυγας ψηφίζουν την αρπαγήν και την απώλειαν της αγροτικής χθες, της κτηματικής σήμερον, της αστικής αύριον περιουσίας των. Οι ατυχείς πρόσφυγες κατά τούτο δεν πταίουν. Διότι κατεστράφησαν και θέλουν να ζήσουν, οπωσδήποτε, είτε εις βάρος του ενός είτε εις βάρος του άλλου. Ο Βενιζελισμός επίσης δεν πταίει. Διότι γνωρίζει ότι αν δυσαρεστήση τους πρόσφυγας θα φύγη πηξ λαξ, όπως την 1ην Νοεμβρίου από την Ελλάδα. Ημείς όμως, οι γηγενείς, τί πταίομεν;... Διατί να υφιστάμεθα την υπέρ των προσφύγων καθολικήν αυτήν απαλλοτρίωσιν της Ελλάδος;...
Αλλά το ερωτηματικόν αυτό έχει ανάγκην απαντήσεως και η ανάγκη αυτή πρέπει να είνε πρακτική και ευκολονόητος: Οι γηγενείς, όσοι δεν θέλουν αύριον να αρπάξουν οι κ.κ. Κίρκοι και τα παραθυρόφυλλα των σπιτιών των να διαγράψουν δύο πρόσφυγας βουλευτάς και να εγγράψουν ή δύο ομόφρονάς των ή, αν δεν υπάρχουν ομόφρονές των υποψήφιοι, δύο έστω και αντιθέτους. Διότι οι αντίθετοι ειμπορούν να φέρουν τον Βασιλέα, αλλά δεν θα φέρουν τον Δικαστικόν κλητήρα και τον πλειστηριασμόν.


Είδος Τεκμηρίου: Δημοσιεύματα στον Τύπο
Στοιχεία Δημιουργίας
Εφημερίδα Καθημερινή
Εφημερίδα Καθημερινή
20-07-1928
Αθήνα
Θεματική Ενότητα
1405

Τόποι μετακινήσεων προσφύγων