Συνέντευξη της πρόσφυγα με κωδικό Κ15 που γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1930 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1965

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Henry Morgenthau, Η αποστολή μου στην Αθήνα. 1922 το έπος της εγκατάστασης, μέρος Α΄.
6th August 2019
Απόσπασμα από το δημοσιευμένο ημερολόγιο του Σωκράτη Σαριβαξεβάνη, περ. η Λέξη, 12/1986
6th August 2019
1950-1989

Συνέντευξη της πρόσφυγα με κωδικό Κ15 που γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1930 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1965

Στη συνέντευξη της πρόσφυγα που γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη το 1930 και εγκαταστάθηκε στην Καλαμαριά της Θεσσαλονίκης το 1965 περιγράφεται η πρώτη αίσθησή της για τις κακές συνθήκες στέγασης στη γειτονιά που εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, η αλληλεγγύη των γειτόνων και η επιλογή της να εργαστεί ώστε να βοηθήσει οικονομικά την οικογένειά της και το μαραγκό σύζυγό της, παρότι στην Κωνσταντινούπολη η ίδια δεν εργαζόταν. Γίνεται λόγος για την πολιτική του ελληνικού κράτους που δεν χορηγούσε ιθαγένεια στους πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, με αποτέλεσμα να ζουν στην Ελλάδα με άδεια παραμονής αλλοδαπού. Η συνέντευξη εναπόκειται στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Το κείμενο αποτελεί απομαγνητοφώνηση, όπου αποτυπώνεται και ο τρόπος έκφρασης και το λεκτικό του προσώπου που έδωσε τη συνέντευξη.

[...]
Ε: Και όταν ήρθατε εσείς που μείνατε στο Καραμπουρνάκι;
Π: Στο Καραμπουρνάκι εκεί που νοικιάσανε στον άντρα μου ένα δωμάτιο, εκείνη η γειτονιά μου είναι όλο Πολίτες, Σμυρνιές, Πόντια από τον Πόντο, Τραπεζούντα, Κερασούντα όλη η γειτονιά εκεί ήταν Πολίτες και όλοι την δεύτερη μέρα που με είδαν με αγκάλιασαν. Και σε λέει δεν σ’ αφήνουμε εγώ έκλαιγα και έλεγα να φύγω θέλω, η λάσπη μέχρι εδώ, που με έφερες εδώ στα γύφτικα έλεγα. Και ύστερα με έλεγαν κάτσε και εμείς είμαστε από εκείνα τα μέρη και εμείς είμαστε από τα δικά σου τα μέρη και την αγάπησα, με βοηθήσανε και πάρα πολύ οι γείτονες.
Ε: Σας κακοφάνηκε δηλαδή στην αρχή… Όταν ήρθατε εδώ…
Π: Δεν μ’ άρεσε, ήθελα να φύγω.
Ε: Τι δεν σας άρεσε; Είπατε ότι οι άνθρωποι ήταν καλοί.
Π: Όχι τα σπίτια, η γειτονιά μέσα στην λάσπη, μικρά σπιτάκια σαν γύφτικα, ε ξέρεις τότε πως ήτανε να όπως έχουμε εδώ τώρα του Καραμαλή τα σπίτια, ήταν έτσι μικρά ε τώρα γενήκανε πολυκατοικία αλλά μέχρι τώρα άμα πάω εκεί κάτω τρελαίνονται που με βλέπουνε.
Ε: Μετά πως τα βγάλατε πέρα τι κάνατε;
Π: Ε δούλευε ο άντρας μου, δούλευα εγώ.
Ε: Ο άντρας σας δούλευε κουρέας;
Π: Όχι, όχι μαραγκός ήτανε.
Ε: Μαραγκός είπαμε συγνώμη.
Π: Κουρέας ήταν ο μπαμπάς μου και ο γιός μου ήταν δέκα, ο γιός μου τον καιρό που ήρθε εδώ ήταν δεκαπέντε χρονών.
Ε: Ο γιός σας πήγε σε τούρκικο σχολείο;
Π: Όχι σε ελληνικό σχολείο.
Ε: Σε ελληνικό σχολείο πήγε στον Άγιο Κωνσταντίνος και αυτός;
Π: Και εκείνος εκεί.
Ε: Μέχρι ποια τάξη πήγαινε;
Π: Μέχρι τετάρτη. Πέμπτη, έκτη θα πήγαινε η τουρκάλα δεν τον άφηνε να περάσει και έτσι τον κρατήσανε. Τώρα εδώ δεν ήθελε να πάει εδώ σχολείο, ήθελε να μάθει του μπαμπά του την τέχνη, τον πήρε ο μπαμπάς του, τον έπαιρνε μαζί του δουλεύανε και έμαθε την τέχνη την ξυλουργική.
Ε : Ήταν 15 χρονών όταν…
Π: 10 χρονών ήτανε η κόρη μου, 15 ήταν ο γιός μου.
Ε: Και…. Μετά…. Εσείς που δουλεύατε;
Π: Στα σπίτια, μεροκάματα. Σκάλες σφουγγάριζα, μεροκάματα, όχι στην αρχή αρχή μετά γιατί δεν είχαμε έπιπλα, δεν είχαμε κρεβάτι , δεν είχαμε σόμπα, αλλάξαμε σπίτι από το παλιό το ένα το δωμάτιο και πήγαμε σε ένα μοναχικό, ε… είπαμε δεν μπορούμε να κάτσουν να μας δίνει η γειτονιά έπιπλα και αυτά και αναγκαστήκαμε να δουλεύω και εγώ μεροκάματο
Ε: Πάλι στο Καραμπουρνάκι μένατε;
Π: Στο Καραμπουρνάκι.
Ε: Θυμάστε τη οδό; Ή ήταν με νούμερο τότε;
Π: Τώρα θα σε γελάσω, εδώ δεν θυμάμαι, το τρίτο σπίτι που έπιασα.
Ε: Ποιο ποιο;
Π: Ε είναι στον Ταξιάρχη. Είναι η εκκλησία του Ταξιάρχη η Ταξιαρχών εκεί. Εκεί έκατσα 17 χρόνια και εδώ κάνουμε 26 χρόνια.
Ε: Α λίγο, στο Καραμπουρνάκι λίγο καθίσατε δηλαδή.
Π: Ε 2 χρόνια.
Ε: Ναι.
[...]
Ε: Εσείς ήρθατε το 1965;
Π: Ναι.
Ε: Και ελληνική υπηκοότητα πήρατε το 80….
Π: Το 82’ ναι.
Ε: Αυτά τα χρόνια δηλαδή…
Π: Δεν είχα βοήθεια από κανέναν.
Ε: Τι φαινόσασταν ότι είστε Τουρκάλα υπήκοη;
Π: Ε…. Τουρκάλα με φωνάζανε.
Ε: Ποιοι σας φώναζαν τουρκάλα;
Π: Τα παιδιά όχι εμένα, τα παιδιά φωνάζανε την κόρη μου, άντε μην παίζετε μαζί τουρκάκια είστε, τουρκάλα είσαι.
Ε: Και που το ήξεραν αυτά ότι είναι από την…..
Π: Ε μα ακούγανε από την Πόλη, από την Πόλη. Αλλά ύστερα άμα έμαθα εγώ ότι και οι γιαγιάδες και οι μπαμπάδες ήτανε από τα δικά μας τα μέρη και τα είπα και τους μπαμπάδες και τα είπα και τις γιαγιάδες, συμμαζέψτε τα παιδιά γιατί όπως είστε Έλληνες εσείς, είμαι και εγώ Eλληνίδα και εσείς στην πατρίδα σας είχατε τουρκική υπηκοότητα, ήρθατε στην Ελλάδα πήρατε την ελληνική και ύστερα το κόψανε και παρ’ όλο γενήκανε και φιλενάδες.
Ε: Ναι.
Π: Και ήμασταν πολύ αγαπημένοι.
Ε: Στεναχωριόταν τα παιδιά σας που τα έλεγαν έτσι;
Π: Α όχι δεν τον…. Του γιού μου οι φίλοι ήταν πολύ καλά παιδιά κάτω στο Καραμπουρνάκι όχι… δεν…. Και η κόρη μου είχε καλές φιλενάδες. Εμείς ήμαστε οικογενειακώς δεν κάνουμε πολύ πολύ φιλία μία φιλενάδα και καλή.
Ε: Ναι, ναι. Ε… στο σχολείο για να γράψετε τα παιδιά σας είχατε….
Π: Όχι τίποτα δεν είχαμε κανένα πρόβλημα όχι.
Ε: Όταν πηγαίνατε….
Π: Θυμάμαι μόνο για την κόρη μου που με στείλανε στην Δημαρχεία. Τότε η παλιά Δημαρχεία ήτανε στο πεζόδρομο. Εκεί ήτανε να’ ναι, εκεί είχα πάει πήρα ένα χαρτί γιατί ήμουνα γραμμένη. Εγώ κέρδισα και σπίτι εδώ από τον Λαζαρίδη. Αλλά δεν με το έδωσε γιατί δεν είχα ελληνική υπηκοότητα. Στο 81’ κέρδισα το σπίτι στον Άγιο Γιάννη πηγαίνει η κλήρωση καιστο 82’ πήρα, αφού τον είπα τα χαρτιά μου είναι στην Δημαρχεία πάνε ρωτήστε και δεν με το έδωσε. Τώρα ποιος ξέρει, τι το πούλησε, τι το έκανε δεν ξέρω.
Ε: Κρίμα.
Π: Ναι. Και θα ήμουνα ακόμα εκεί πέρα, θα είχα ένα ωραίο σπιτάκι.
Ε: Κρίμα.
Π: Γι’ αυτό ύστερα αποφασίσαμε να, αφού θα μείνουμε εδώ στην πατρίδα μας και δεν θα πάμε στην Πόλη, ότι δεν την αγαπώ, δεν τη λατρεύω, ότι την έχω βλέπω τούρκικο έργο, βλέπω την Πόλη κάθε μέρα και κλαίω, αγαπώ την πατρίδα μου εκεί τα καλύτερά μου χρόνια τα πέρασα και με φτωχικά.
Ε: Ναι.
Π: Εδώ όμως κέρδισα τον άντρα μου, εδώ κέρδισα τον άντρα μου.
Ε: Εδώ έχει πιο καλή ζωή.
Π: Πιο καλή ζωή, γιατί δούλευα και εγώ, μπορέσαμε και πήραμε δυο-τρία έπιπλα…
Ε: Ναι, ναι.
Π: Ε… φτωχικά είναι αλλά καλά είναι για να έχεις.
Ε: Εντάξει.
Π: Δεν θέλουμε παραπάνω.
Ε: Ε… όταν κάθε, όταν είχατε την τούρκικη υπηκοότητα είχατε διαβατήριο τούρκικο;
Π: Ναι. Και τώρα έχω τούρκικο. Όχι τώρα έχω ελληνικό.
Ε: Τώρα έχετε ελληνικό εσείς.
Π: Ναι, έχω ελληνικό.
Ε: Ε δεν ισχύει το…
Π: Όχι, όχι τα πήρανε, άμα πήραν τη ελληνική υπηκοότητα, η Νομαρχία με είπε να πάρουν τα χαρτιά μου και να τα πάω στην Τουρκική Πρεσβεία, και τα πήγα εκεί και μάλιστα με λέει ο πρέσβης γιατί αλλάζεις την θρησκεία σου, γιατί του λέω τα παιδιά μου σπουδάζουνε εδώ και εγώ να είμαι εκεί και τα παιδιά μου εδώ κορίτσι και αγόρι χωρίς σπίτι, χωρίς τίποτα, χωρίς γονείς δεν μπορώ να τα αφήκω. Και έτσι αναγκάστηκα να κάτσω στη Θεσσαλονίκη και να πάρω την ελληνική υπηκοότητα.
Ε: Και τα παιδιά όλοι μαζί πήρατε και ο σύζυγός σας;
Π: Όλοι, όλοι εγώ ο άντρας μου και τα παιδιά μου.
Ε: Και όταν είχατε την Τούρκικη υπηκοότητα πηγαίνατε στο αλλοδαπών;
Π: Ναι. Κάθε χρόνο.
Ε: Κάθε χρόνο.
Π: Κάθε χρόνο. Μου κάνανε αίτηση.
Ε : Κάθε χρόνο κάνατε αίτηση και παίρνατε την…
Π: Ναι πήγαινα άδεια παραμονής από χρόνο σε χρόνο.
Ε: Εκεί δηλώνατε τι δουλειά κάνατε;
Π: Όλα, όλα. Από την αρχή μία φορά, μία φορά.
Ε: Μία φορά.
Π: Μία φορά, μία φορά. Ε μας ξέρανε. Από το 65’ μέχρι το 82’ που πήρα την ελληνική υπηκοότητα ακόμα δεν με ξέρανε; Και κάτι χαρτιά να ήθελα άμα δούλευε ο άντρας μου και τον λέγανε είσαι από την Πόλη αλλά φέρε και ένα χαρτί από τον αλλοδαπών. Έστελνε εμένα και πήγαινα και το έπαιρνα. Ότι ο άντρας μου δουλεύει στο τάδε μαγαζί και του ζητάνε αυτό το χαρτί. Και του το δίνανε.
Ε: Ναι.
Π: Ύστερα σβηστήκανε.
Ε: Ήτανε φιλικοί αυτοί απέναντί σας;
Π: Ποιοι;
Ε: Οι υπάλληλοι.
Π: Των αλλοδαπών δεν είχα κανένα πρόβλημα.
Ε: Εδώ γιατί δεν σας έδιναν ελληνική υπηκοότητα.
Π: Δεν ήταν υποχρεωμένοι εδώ ύστερα βγήκε, με την διαταγή που είχε δώσει ο Παπανδρέου.
Ε: Ναι. Ας πούμε αυτό γιατί πριν το κράτος δεν έδινε…
Π: Ε ξέρω εγώ, ξέρω και εγώ;
Ε: Μήπως φοβόταν ότι θα ψηφίζατε το άλλο…
Π: Α όχι, όχι, όχι, όχι δεν είχαμε για ψήφιση.

[...]


Είδος Τεκμηρίου: Μαρτυρίες
Στοιχεία Δημιουργίας
Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
6-2008
Θεσσαλονίκη
Θεματική Ενότητα
369

Τόποι μετακινήσεων προσφύγων

Τόπος Προέλευσης: Κωνσταντινούπολη
Τόπος Εγκατάστασης: Θεσσαλονίκη