Απόσπασμα από έκδοση του Υπουργείου Περιθάλψεως αναφορικά με τα πρόσωπα που δικαιούνταν περίθαλψη, 1920

1913-1922

Απόσπασμα από έκδοση του Υπουργείου Περιθάλψεως αναφορικά με τα πρόσωπα που δικαιούνταν περίθαλψη, 1920

Το Υπουργείο Περιθάλψεως ιδρύθηκε με το Νομοθετικό Διάταγμα της 8ης Ιουλίου 1917 «περί της αρμοδιότητος του Υπουργείου Περιθάλψεως και περί της οργανώσεως των υπηρεσιών αυτού» (ΦΕΚ αρ. 136 / 10-7-1917), σε μια εποχή με ιδιαιτέρως πυκνά προσφυγικά ρεύματα προς το ελληνικό κράτος. Στο ίδιο ΦΕΚ, δημοσιεύεται και το Νομοθετικό Διάταγμα με τίτλο «περί περιθάλψεως προσφύγων», όπου μέσα από 10 επιμέρους άρθρα ορίζονταν τα χαρακτηριστικά των ατόμων που δικαιούνταν κρατικής φροντίδας και περίθαλψης και υπογραμμίζεται ότι δικαιούχοι είναι μόνον οι ομογενείς πρόσφυγες, καθώς και οι τρόποι εφαρμογής των πολιτικών αυτών εκ μέρους του κράτους. Το απόσπασμα που ακολουθεί από την έκδοση με τίτλο "Η περίθαλψις των προσφύγων 1917-1920" του Υπουργείου Περιθάλψεως, παραθέτει σε συνοπτική εκδοχή τα χαρακτηριστικά αυτά όπως διατυπώνονταν στο ΝΔ, ενώ τα επικαιροποιεί παρακολουθώντας τις μεταβολές έκτοτε στη σχετική νομοθεσία. Πέρα όμως από το τυπικό μέρος μιας ανασκόπησης, το απόσπασμα αντανακλά το σύνθετο νομικό πλαίσιο για την παραχώρηση του δικαιώματος της περίθαλψης, αλλά και τους διαφορετικούς εμπλεκόμενους πόλους στο δημόσιο πεδίο, όπως οι κατά τόπους υπηρεσίες περιθάλψεως, και τις σημαντικές αρμοδιότητες που είχαν τα προσφυγικά σωματεία. Τέλος, οι λεκτικές διατυπώσεις του κειμένου αναδύουν έντονα το αλυτρωτικό πνεύμα της εποχής κορύφωσης του ελληνικού Μεγαλοϊδεατισμού, με την αναφορά στους «υπόδουλους» πληθυσμούς να συμπυκνώνει αυτό το κλίμα.

Κεφάλαιον Α΄
Πρόσωπα δικαιούμενα περιθάλψεως

Κατά το Β. Διάταγμα της 8ης Ιουλίου 1917 «περί της περιθάλψεως των προσφύγων» (άρθρον 1) δικαιούνται περιθάλψεως οι πρόσφυγες 1) ομογενείς εκ της υποδούλου Ελλάδος και καταφυγόντες εις το ελεύθερον Κράτος και 2) οι λόγω της εμπολέμου καταστάσεως μετακινούμενοι εγχώριοι πληθυσμοί, εφ’ όσον πάντες ούτοι περιήλθον εις απορίαν λόγω του διωγμού ή της μετακινήσεως. Ενταύθα δέον να σημειωθή καλώς η μεταξύ των δύο κατηγοριών διαφορά, ήτοι προκειμένου περί των εκ της υποδούλου εκδιωχθέντων, δέον απαραιτήτως να είναι ούτοι ομογενείς. Ενώ προκειμένου περί των λόγω της εμπολέμου καταστάσεως μετακινουμένων εγχωρίων πληθυσμών δεν γίνεται διάκρισις μεταξύ των ομογενών και μη τοιούτων. Η ιδιότης του πρόσφυγος κανονίζεται συμφώνως προς τας διατάξεις της κοινοποιουμένης υπ’ αριθ. 2961 ε.ε. αποφάσεως ημών. Κατά ταύτην η προσφυγική ιδιότης βεβαιούται δια πιστοποιητικών των οικείων ανεγνωρισμένων προσφυγικών Σωματείων εφόσον υφίστανται τοιαύτα, άτινα ελέγχονται δι’ εξετάσεως του ενδιαφερομένου πρόσφυγος ή και άλλων προσώπων. Προκειμένου δε περί προσφύγων, δι’ ους δεν υπάρχει αρμόδιον ανεγνωρισμένον Σωματείον, η ιδιότης αυτών βεβαιούται δι’ εξετάσεως των, ή και λοιπών γνωστών προσώπων. Αρμόδιαι αρχαί προς βεβαίωσιν της ανωτέρω ιδιότητος του πρόσφυγος είναι (συμφώνως προς την αυτήν απόφασιν) γενικώς μεν ο οικείος Διευθυντής του Υπουργείου ή ο επί τούτω εξουσιοδοτούμενος παρά του Υπουργού υπάλληλος της Διευθύνσεως, ειδικώς δε δια τους εις τα διάφορα διαμερίσματα του Κράτους διαμένοντας πρόσφυγας οι προϊστάμενοι των κατά τόπους υπηρεσιών περιθάλψεως των προσφύγων ήτοι α΄) δια πάντας τους εν Μακεδονία διαμένοντας ο προϊστάμενος της εν Θεσσαλονίκη ειδικής υπηρεσίας και β΄) δια τους εις τα λοιπά διαμερίσματα του Κράτους διαμένοντας πρόσφυγας, κατόπιν της δια του νόμου 757 του 1917 άρθρου 4 επενεχθείσης τροπολογίας εις το άρθρον 9 του Β. Διατάγματος της 8 Ιουλίου 1917 «περί της αρμοδιότητος του Υπουργείου της Περιθάλψεως και της οργανώσεως των υπηρεσιών αυτού», μόνον οι οικείοι Νομάρχαι. Αναγνωρισθείσης κατά τα ανωτέρω της ιδιότητος του πρόσφυγος εφοδιάζεται ούτος δι’ ειδικού βιβλιαρίου, αποτελούντος το αποδεικτικόν της προσφυγικής ιδιότητος και εκδιδομένου υπό του ενεργούντος την βεβαίωσιν αυτής (απόφασις υπ’ αριθ. 2961). Το βιβλιάριον τούτο περιέχει τα στοιχεία της ταυτότητος του πρόσφυγος και των μελών της οικογενείας του, ήτοι όνομα και επώνυμον, ηλικίαν, επάγγελμα, τόπον παρελεύσεως και διαμονής και την εκάστοτε παρεχομένην κατ’ είδος και ποσόν περίθαλψιν. Των απολεσθέντων και φθειρομένων βιβλιαρίων τα αντίγραφα εκδίδονται υφ’ ής υπηρεσίας και τα πρωτότυπα, επί τη βάσει των εις τα οικεία Μητρώα των προσφύγων εγγραφών. Τα μέχρι σήμερον εκδιδόμενα βιβλιάρια είναι ισχυρά.


Υπ. Περιθάλψεως, Η περίθαλψις των προσφύγων 1917-1920, Τυπογραφείο Κων. Ι. Θεοδωρόπουλου, Αθήναι 1920, σελ. 32

• 1913-1922
• Ιθαγένεια / πολιτογράφηση
• Κρατικές πολιτικές
• Πρώτη υποδοχή / περίθαλψη