Συνέντευξη του πρόσφυγα με κωδικό ΙΜΤΕ33 που γεννήθηκε στην Ίμβρο το 1947 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1967

Μαρτυρίες των προσφύγων της Κύπρου Μιχάλη Μιχαήλ, Κώστα Κωνσταντίνου, Σάββα Αριστοδήμου
6th August 2019
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Henry Morgenthau, Η αποστολή μου στην Αθήνα. 1922 το έπος της εγκατάστασης, μέρος Γ΄.
6th August 2019
1950-1989

Συνέντευξη του πρόσφυγα με κωδικό ΙΜΤΕ33 που γεννήθηκε στην Ίμβρο το 1947 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1967

Σε συνέντευξη πρόσφυγα που γεννήθηκε στην Ίμβρο το 1947 και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1967 περιγράφονται τα προβλήματα που αντιμετώπισε η οικογένειά του κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους από την Ίμβρο προς τη Θεσσαλονίκη αλλά και το πρώτο διάστημα της άφιξής τους στην Ελλάδα. Αναφέρεται και στο ρόλο της Ιμβριακής Ένωσης Μακεδονίας Θράκης. Αναδεικνύεται, τέλος, η επί σειρά ετών πολιτική επιλογή του ελληνικού κράτους να μη χορηγεί ιθαγένεια στους Ιμβρίους που είχαν τουρκική υπηκοότητα, αναγκάζοντάς τους επί χρόνια να εκδίδουν άδεια παραμονής αλλοδαπού, και τα προβλήματα που αυτό δημιουργούσε στην καθημερινότητά τους και στην προσπάθειά ένταξης και ενσωμάτωσής τους. Η συνέντευξη εναπόκειται στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς. Το κείμενο αποτελεί απομαγνητοφώνηση, όπου αποτυπώνεται και ο τρόπος έκφρασης και το λεκτικό του προσώπου που έδωσε τη συνέντευξη.

Ε: Όσο ήσασταν στην Ίμβρο τι υπηκοότητα είχατε;
Π: Τουρκική είχα μέχρι που ήρθα εδώ και είμαι μάλιστα από τους πρώτους τούρκους υπηκόους που είχαν διαγράψει οι Τούρκοι, απ’ τους πρώτους πρώτους, σχεδόν μόλις ήρθα, είχα έρθει Ιούνιο και Σεπτέμβριο είχα διαγραφεί.
Ε: Μμ
Π: Και έζησα είκοσι χρόνια χωρίς υπηκοότητα στην Ελλάδα.
Ε: Γιατί σας διέγραψαν οι Τούρκοι;
Π: Προφασιζόμενοι ότι δεν είχαμε υπηρετήσει εκεί. Αυτός ήταν ο λόγος που έκαναν τις διαγραφές, γι’ αυτό βλέπουμε ότι οι αυτοί που είναι διαγραμμένοι είναι οι άντρες και όχι οι γυναίκες. Προφασιζόμενοι ότι δεν υπηρετούμε εκεί μας διέγραφαν.
Ε: Τι σήμαινε αυτό για σας; Το να μην έχετε υπηκοότητα;
Π: Πολλά προβλήματα, πολλά προβλήματα, και ύστερα βρίσκαμε και εδώ πολλά προβλήματα. Και στην Ελλάδα, γιατί από ’κει διωγμένοι και εδώ το ίδιο, δεν μπορούσαμε να ’χαμε, να είχαμε άδεια εργασίας, αν δουλεύαμε χωρίς άδεια εργασίας μας κυνηγούσανε, τα προβλήματα ήταν πάρα πολλά. Τώρα τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει λίγο.
Ε: Παίρνετε δηλαδή άδεια παραμονής;
Π: Άδεια παραμονής από το κέντρο αλλοδαπών Θεσσαλονίκης ή Αθηνών, αντίστοιχα όπου ζούσε ο καθένας.
Ε: Το ελληνικό κράτος δεν σας έδινε ελληνική υπηκοότητα;
Π: Έλεγε ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα δικαιολογούσε τη μειονότητα της Ίμβρου και της Τενέδου, ότι δεν είμαστε ακόμα οι αυτοί … με την τουρκική υπηκοότητα, την οποία δεν είχαμε όμως στην ουσία. Αυτός ήταν ο λόγος.
Ε: Και αν θέλατε να ταξιδέψετε στο εξωτερικό;
Π: Μας έδιναν ένα διαβατήριο, όχι όμως σε όλους, το οποίο το «λε σε πασε» ή το «ΑΕ» για ένα ταξίδι. Μας το έδιναν, μπορούσαμε να πάμε αλλά όχι πάντα. Υπήρχαν παιδιά που ήθελαν να σπουδάσουν που δεν μπορούσαν να πάρουν διαβατήριο να πάνε.
Ε: Ποιά ήταν τα κριτήρια για να πάρεις αυτό το «λε σε πασε»;
Π: Δεν υπήρχανε και ούτε τα γνωρίζουμε, απλώς μας το έδινε το κέντρο αλλοδαπών. Εγώ κατόρθωσα είχα πάρει, για να είμαι ειλικρινής, αλλά επάνω τα διαβατήρια αυτά έγραφαν εκτός Τουρκίας, δηλαδή μας τα έδιναν τα διαβατήρια αλλά εκτός Τουρκίας, δηλαδή δεν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε για Τουρκία
Ε: Ναι (μικρή παύση μεταξύ των ομιλητών). Δηλαδή εσείς, τα άτομα χωρίς υπηκοότητα δεν μπορούσατε να έχετε άδεια εργασίας;
Π: Όχι
Ε: Μπορούσατε να ασκήσετε κάποιο ελεύθερο επάγγελμα;
Π: Όχι αν δεν είχαμε άδεια εργασίας δεν μπορούσαμε να πάμε στην εφορία, δεν μπορούσαμε να πάμε στο ΤΕΒΕ, στο ταμείο εμπόρων, ή να σπουδάσουν δεν μπορούσανε
Ε: Κάποιος που ήταν σε μεγαλύτερη ηλικία να κάνει αγορές ακινήτων;
Π: Όχι. Αφού να φανταστείτε μέχρι τελευταία σε παραμεθόριες περιοχές λόγω υπηκοότητος, μας κατάτασσαν ας πούμε με τους Τούρκους, με τους αλβανούς, με οποιονδήποτε, και δεν μπορούσαμε να κάνουμε αγορές, δηλαδή αν βγαίναμε στην Κομοτηνή να αγοράσουμε, ή αν πηγαίναμε στην Λήμνο, που θέλαν πολλοί ίμβριοι να αγοράσουνε, δεν μπορούσαμε να αγοράσουμε επειδή θεωρούνταν παραμεθόρια περιοχή και εμείς ξένοι υπήκοοι, πολλά τα προβλήματα.
Ε: Ναι
Π: Πάρα πολλά και πολύ δύσκολή η αντιμετώπιση όταν έμπαιναν οι Ιμβριοι στην Ελλάδα τότε με τον διωγμό γιατι όταν ερχόταν οι Ίμβριοι ήταν και φτωχοί άνθρωποι δεν ήταν αγρότες και τέτοια, ερχόταν μέχρι το στρώμα τους έφερναν μαζί, εγώ θυμάμαι ο πατέρας μου ο καημένος είχε φέρει δυο χαλιά μεταχειρισμένα, τα οποία του τα κράτησαν στους κήπους και τα ’στειλαν εδώ στο τελωνείο, και πήγε να τα πάρει και του ζητούσαν τριπλάσια τιμή απ’ ότι έκαναν καινούρια χαλιά, αν και η απογοήτευση ήταν πολύ μεγάλη των ανθρώπων και ο πατέρας μου έφυγε ζούσε μέχρι τελευταία στην Ίμβρο και έκαναν κρυφό σχολειό κι οι δυό τους, και η μάνα μου και ο πατέρας μου, από τα λίγα παιδιά που είχαν μείνει εκεί και ήρθαν στο σπίτι και τα ’καναν τα μαθήματά τους.
[…]
Ε: Και έτσι εσείς αναγκαστήκατε οικογενειακώς λόγω αυτών των επιθέσεων να φύγετε; Οικογενειακώς ή φύγατε για σπουδές μόνος σας;
Π: Ε ναι εγώ κατ’ αρχήν, έφυγε πιο μπροστά ο αδερφός μου είχε έρθει εδώ, πήγε στην ιατρική, μετά ήρθα εγώ, γιατί θα ’πρεπε να πάω εγώ να υπηρετήσω κιόλας, είναι και αυτός ο λόγος, δεν μπορούσα να μείνω εκεί άλλο, και ήρθα εγώ, είχα έρθει μαζί με τους γονείς μου και την αδερφή μου, οι οποίοι γύρισαν φυσικά αυτοί πίσω, δεν ήρθαν για να μείνουν, και μέχρι το ’80 πηγαινοερχόντουσαν οι γονείς μου, πηγαίναν και ερχότανε όσο μπορούσαν.
Ε: Τώρα είναι εκεί;
Π: Όχι έχουν πεθάνει τώρα και οι δύο.
Ε: Όταν ήρθατε εδώ, μετά τα πράγματα πώς ήταν;
Π: Πολύ δύσκολα, πολύ δύσκολα.
Ε: Έτσι συνδεθήκατε με άλλους Ίμβριους;
Π: Ναι βέβαια
Ε: Και με τους Κωνσταντινοπολίτες;
Π: Πιο πολύ με τους Κωνσταντινοπολίτες, Ιμβρίους τότε ακόμα δεν είχαν έρθει, όταν είχα έρθει εγώ ήταν πάρα πολύ λίγοι, τους οποίους εντάξει είχαμε ανταμώσει αλλά δεν είχαν έρθει ακόμα, μετά άρχισαν.
Ε: Κάνατε κάποιον σύλλογο;
Π: Ο σύλλογος ο δικός μας είναι από τους παλαιότερους που υπάρχουν της Θεσσαλονίκης, Μακεδονίας Θράκης και είναι από τα πρώτα πρώτα σωματεία που είχε κάνει κιόλας το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, πολύ παλιός σύλλογος, ιστορικός.
Ε: Στη Δημητσάνας ένα κέντρο που υπάρχει αυτό εννοείται;
Π: Ναι είναι δικό μας αυτό, είναι ιδιόκτητο αυτό.
Ε: Ναι.
Π: Ναι ιδιόκτητο είναι αυτό
Ε: Σε αυτό είστε μέλος, είστε;
Π: Ναι μέλος είμαι, εκεί πέρα συνεργάζεται η ιμβριακή ένωση Μακεδονίας Θράκης, συνεργάζεται η εταιρία μελέτης Ίμβρου και Τενέδου και το τμήμα της νεολαίας.
Ε: Υπάρχει άλλος φορέας ή αυτός είναι…;
Π: Όχι αυτός είναι
Ε: Είναι πολύ κοντά στο σπίτι μου.
Π: Α μένετε στην Τούμπα;
Ε: Μένω στην Τούμπα και πολλές φορές το βλέπω, οπότε τώρα θα κάνουμε και μια επαφή με το σύλλογο και κάθε φορά που κάναμε κάποια εκδήλωση, ήταν από τους πρώτους που ανταποκρίθηκε, ανταποκρίθηκε πάρα πολύ.
Π: Ανταποκρίνεται ναι και δουλεύουνε και εργάζονται τα σωματεία του… και αυτό και των Αθηνών και πανταχού δηλαδή που βρίσκονται, δουλεύουνε πολύ, και είναι αξιόλογες οι προσπάθειες που γίνονται τώρα με την Ε.Ο.Κ.
Ε: Ε είχαμε φτάσει στο σημείο της εγκατάστασης, είχαμε πει αρχικά για την υπηκοότητα που δεν σας έδινε το ελληνικό κράτος και ήσασταν χωρίς υπηκοότητα.
Π: Χωρίς υπηκοότητα, χωρίς άδεια εργασίας
Ε: Ιθαγένεια όμως είναι άλλο πράγμα
Π: Άλλο πράγμα, ελληνική
Ε: Ιθαγένεια πάντα ελληνική είχατε
Π: Ναι, μόνο υπηκοότητα είχαμε ελληνική, ιθαγένεια ελληνική
Ε: Μετά, πότε πήρατε ελληνική υπηκοότητα; Το ’82;
Π: Πότε την πήρα; Μετά, το ’67 ήρθα, γύρω στο ’80 ήτανε, ’79, κάπου εκεί ήτανε ναι.
Ε: Αυτό σας ανακούφισε κατά κάποιο τρόπο;
Π: Ναι βέβαια, κατ’ αρχήν μπόρεσα και πήγα στην Ίμβρο.
Ε: Δεν μπορούσατε να πάτε;
Π: Η πρώτη μου δουλειά μόλις πήρα υπηκοότητα, σηκώθηκα και πήγα στην Ίμβρο, δεν μπορούσα να πάω ναι.
Ε: Μετά από;
Π: 20 χρόνια


Είδος Τεκμηρίου: Μαρτυρίες
Στοιχεία Δημιουργίας
Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
06-2008
Θεσσαλονίκη
Θεματική Ενότητα
1260

Τόποι μετακινήσεων προσφύγων

Τόπος Προέλευσης: Ίμβρος-Τένεδος
Τόπος Εγκατάστασης: Θεσσαλονίκη