Διάταγμα περί συνοικισμού των Ψαριανών στην Ερέτρια, 1836

1834-1912

Διάταγμα περί συνοικισμού των Ψαριανών στην Ερέτρια, 1836

Η καταστροφή των Ψαρών (Ιούνιος 1824) οδήγησε στην προσφυγιά τον πληθυσμό του νησιού (ντόπιους αλλά και άλλους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί το προηγούμενο διάστημα από τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία). Οι Ψαριανοί πρόσφυγες, περίπου 3.600 άτομα, διασκορπίστηκαν στα νησιά των Κυκλάδων (π.χ. Σύρος, Τήνος, Μύκονος, Άνδρος), τα νησιά του Αργοσαρωνικού (Αίγινα, Σπέτσες κ.α.), αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος). Στη Σύρο μάλιστα συγκρότησαν δική τους συνοικία, τα «Ψαριανά». Έκτοτε αναζητούσαν τόπο για μόνιμη μετεγκατάσταση και πραγματοποιούσαν σχετικές αιτήσεις προς τη Διοίκηση. Σταδιακά η στόχευσή τους στράφηκε στην Εύβοια, στην οποία διεκδίκησαν την παραχώρηση τόπου κατά τη διάρκεια της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης (1826-1827). Επανήλθαν με σχετικό αίτημα και κατά τις εργασίες της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης του Άργους (1829), αλλά και στην επόμενη, Ε΄ Εθνοσυνέλευση (1831-1832). Τελικά, επί Όθωνα με Βασιλικό Διάταγμα του 1833 παραχωρήθηκε στους Ψαριανούς η περιοχή της Ερέτριας, για να ανεγερθεί ο συνοικισμός των Νέων Ψαρών.
Με το Βασιλικό Διάταγμα υπ' αρ. 33 της 11/7/1836 ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες του νέου συνοικισμού των Ψαριανών στην παραθαλάσσια Ερέτρια της Εύβοιας: η χωροταξία, η παραχώρηση γαιών με κλήρωση, το χρονοδιάγραμμα παραχώρησης, οι όροι ανοικοδόμησης και διασφάλισης της παραμονής των οικιστών κλπ. Επίσης προβλέφθηκε ότι ο νέος συνοικισμός θα αποτελούσε ξεχωριστό Δήμο στην περίπτωση που οι οικογένειες των συνοικιστών θα έφταναν τις 70. Η σύσταση του Δήμου Ψαρριανών (Νέων Ψαρών) έγινε τελικά με Βασιλικό Διάταγμα της 18/6/1848. Ο νέος Δήμος είχε ως έδρα την Ερέτρια και με πληθυσμό 222 άτομα κατατάχθηκε στη Γ΄ τάξη.

Διάταγμα
Περί του συνοικισμού των Ψαρριανών εις Ερέτριαν
Όθων
ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος

Επειδή μ' όλας τας παραχωρήσεις, τας οποίας μέχρι τούδε εκάμαμεν δια να ενισχύσωμεν τον συνοικισμόν των Ψαρριανών εις Ερέτριαν, η επιθυμίας Μας αύτη δεν επραγματοποιήθη∙ μεταξύ δε άλλων αιτιών ήτο και αι περί θέσεως και εκλογής οικοπέδων διαφωνίαι∙ επομένως θέλοντες να εξομαλύνωμεν και αυτήν την δυσκολίαν, και να δόσωμεν δι' ιδιαιτέρων παραχωρήσεων νέα δείγματα του πόσον επιθυμούμεν να ίδωμεν τους γενναίους τούτους προμάχους της Ελλάδος αποκαταστημένους εις το Βασίλειόν Μας, σχηματίζοντας πόλιν και δήμον ιδιαίτερον και μετέχοντας όλων των δικαιωμάτων, όσα απολαμβάνουν και οι λοιποί Έλληνες, ακούσαντες την γνώμην της επί των Εσωτερ. Γραμμ. Μας αποφασίζομεν.

1
Η παραθαλάσσσιος γραμμή συγκειμένη από 10 τετράγωνα, παραχωρείται ολόκληρος ως προικοδότησις εις τον δήμον των Ψαρριανών, όστις θέλει την λάβει εις εξουσίαν του, αφού συστηθή εις Ερέτριαν∙ αλλ' επί του παρόντος μένει αμοίραστος, εωσότου συστηθή ο δήμος και διορισθή ο δήμαρχος και το δημοτικόν συμβούλιον. Μένει έπειτα εις την διοίκησιν της κοινότητος να εύρη τον ωφέλιμον τρόπον της διαχειρίσεως των γαιών τούτων δι' εκποιήσεως ή ενοικιάσεως με σταθερόν και ευκολοσύνακτον εισόδημα, καθώς ήθελε το εύρει ωφέλιμον δια την κοινότητα και την θεμελίωσιν της αποικίας.
Όσοι λαβόντες γήπεδον εις αυτό το μέρος κατά την πρώτη ή την δευτέραν κλήρωσιν έκτισαν εις τούτο, θέλουν το παραχωρήσει επίσης εις τον δήμον, όστις χρεωστεί να τους αποζημιώση δια την οικοδομήν.
Τα εκ της εκποιήσεως ή ενοικιάσεως των γηπέδων αυτών συναχθέντα χρήματα θέλουν χρησιμεύσει εις ανέγερσιν σχολείου∙ αν δε περισσεύσωσι κεφάλαια, θέλουν χρησιμεύσει εις κατασκευήν άλλων αγαθοεργών καταστημάτων.

2.
Αι προλαβούσαι κληρώσεις ακυρούνται∙ δια να συγκεντρωθούν δε εις εν μέρος της πόλεως οι προς το παρόν συνοικισθησόμενοι, η διανομή των δια τας οικίας γηπέδων θέλει κατ' αρχάς γίνει εις τας μετά την πρώτην παραθαλάσσιον γραμμήν παραλλήλους σειράς, και εις τας αγούσας από τον αιγιαλόν εις την πλατείαν και εις τα πέριξ αυτής.

3.
Δίδεται προθεσμία εξ εβδομάδων, αφ' ης ημέρας δημοσιευθή το παρόν διάταγμα, δια να παρουσιάσουν τας αναφοράς των εις τον διοικητήν Ευβοίας όσοι των Ψαρριανών επιθυμούν να λάβουν γήπεδον και να οικοδομήσουν εις Ερέτριαν. Οι εκτός της Ελλάδος ημπορούν να παρουσιάσουν τας αναφοράς των δια συγγενών ή νομίμων επιτρόπων των.

4.
Εις το τέλος της προθεσμίας ταύτης όλα τα ονόματα των αναφερθέντων βάλλονται εις κλήρον, και ο πρωτοεξαχθείς εκλέγει εντός της εν τω προηγουμένω άρθρω αναφερθείσης περιοχής το οικόπεδον οπού θέλει∙ ο δεύτερος εκλέγει μετά τον πρώτον, και ούτω καθεξής εωσότου να λάβωσιν όλοι. Όσα οικόπεδα μένουν, δίδονται εις εκείνους, όσοι αναφερθούν μετά την προθεσμίαν ταύτην, και οι οποίοι επίσης εκλέγουν κατά την τάξιν της ημερομηνίας, καθ' ην παρουσιασθή η αναφορά των.
Η διανομή των οικοπέδων θέλει εκτείνεσθαι βαθμηδόν εις τα λοιπά μέρη της πόλεως καθόσον παρουσιάζονται νέοι Ψαρριανοί.

5.
Όσοι λάβουν οικόπεδα και δεν αρχίσουν την οικοδομήν το πολύ εντός τεσσάρων μηνών μετά την διανομήν, τα χάνουν, και τα λαμβάνουν, όσοι παρουσιασθούν μετά ταύτα.

6.
Έναρξις της οικοδομής δεν λογίζεται η εξώρυξις των τάφρων, η καταβολή θεμελίων, αλλά και η προσπάθεια να αποπερατωθή η οικοδομή, ήτις δεικνύεται από την κατάλληλον επισώρευσιν της ύλης κτλ.

7.
Δεν συγχωρείται κατ' αρχάς εις ουδένα να λάβη δύο ή περισσότερα γήπεδα∙ μετά παρέλευσιν όμως ενός έτους αφού λάβουν οι παρόντες τα γήπεδά των και περισσεύσουν, τότε κατά γνωμοδότησιν του δήμου ημπορεί να δοθή και δεύτερον οικόπεδον εις Ψαρριανόν, αν οικοδομήση το πρώτον.

8.
Δεν συγχωρείται εις ουδένα να πωλήση το γήπεδόν του εις άλλον∙ ημπορεί όμως να αλλάξη το λαχόν εις αυτόν γήπεδον δια συμβιβασμού με άλλον Ψαρριανόν, αλλά τότε αμφότεροι είναι αλληλεγγύως υποχρεωμένοι να οικοδομήσουν εντός της προθεσμίας, δίδοντες την εγγύησίν των περί τούτου εις τον διοικητήν.

9.
Όσοι λαβόντες οικόπεδα κατά την πρώτην ή την δευτέραν κλήρωσιν, ωκοδόμησαν ήδη εις αυτά, αλλά δεν ευχαριστούνται εις την θέσιν εκείνην, και επιθυμούν να λάβουν άλλο δια λαχνού, δίδεται εις αυτούς.

10.
Η μέχρι τούδε δημογεροντία των Ψαρριανών διορίζεται οικιστική επιτροπή, χρέος της οποίας είναι να διευθύνη τον συνοικισμόν, να διαλύη τας διαφωνίας, και να εξομαλύνη τας δυσκολίας∙ μετά την αποπεράτωσιν του συνοικισμού η Κυβέρνησις θέλει ανταμείψει τα μέλη της επιτροπής ταύτης αναλόγως με τας προσπαθείας των.

[...]

17.
Άμα συνοικισθούν 70 οικογένειαι θέλουν σχηματίσει ιδιαίτερον δήμον, όστις θέλει αμέσως αρχίσει να ενεργή ως αι άλλαι δημοτικαί αρχαί του Κράτους.

[...]

Εν Αθήναις, την 3 (15) Ιουλίου 1836
Εν ονόματι και κατ' ιδιαιτέραν διαταγήν της Αυτού Μεγαλειότητος του Βασιλέως

• 1834-1912
• Αποκατάσταση / εγκατάσταση
• Αστική Αποκατάσταση
• Κρατικές πολιτικές
• Πρόσφυγες πολέμου