Άρθρο του Στέφανου Ζώτου σχετικά με εκτοπισμένους πληθυσμούς του εμφυλίου πολέμου, εφ. Εμπρός, 21/12/1948

1940-1949

Άρθρο του Στέφανου Ζώτου σχετικά με εκτοπισμένους πληθυσμούς του εμφυλίου πολέμου, εφ. Εμπρός, 21/12/1948

Μία από τις βασικές πτυχές του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) ήταν η αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών, η πιο μαζική μορφή της οποίας ήταν ο εκτοπισμός. Οι κυβερνητικές στρατιωτικές δυνάμεις εφήρμοσαν το μέτρο της αναγκαστικής εκκένωσης χωριών, κυρίως σε περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου αλλά κι αλλού, προκειμένου να ανακόψουν τους δρόμους επικοινωνίας και ενίσχυσης των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) από τους ντόπιους πληθυσμούς. Η μετακίνηση των «συμμοριόπληκτων» - όπως έχουν καταγραφεί στη φιλολογία του εμφυλίου πολέμου - πληθυσμών των χωριών προς τα κοντινότερα αστικά κέντρα εφαρμόστηκε χλιαρά από το χειμώνα του 1946-1947 και με εντεινόμενη έκταση έως τα τέλη του 1947. Σύμφωνα με τις ποσοτικές εκτιμήσεις, έως τα τέλη του 1947 περίπου 700 χιλιάδες άνθρωποι εξαναγκάστηκαν σε φυγή από τα χωριά τους με προορισμό πόλεις της ευρύτερης περιφέρειάς τους. Η αναγκαστική μετακίνηση από τα χωριά στα αστικά κέντρα συνεπαγόταν για τους πρόσφυγες αυτούς μία σειρά από βιοτικής σημασίας ζητήματα, όπως η εγκατάσταση, ο επισιτισμός και η ένδυση και, συνακόλουθα, ένα πολύ υψηλό κόστος για τον κρατικό μηχανισμό. Το ζήτημα των πληθυσμών αυτών απασχόλησε εντόνως τον Τύπο και των δύο αντίπαλων πλευρών. Στο εκτενές άρθρο του Στέφανου Ζώτου που παρατίθεται, αποτυπώνονται αναλυτικά αριθμητικά δεδομένα και περιγραφές των συνθηκών ζωής των «συμμοριόπληκτων». Ο συγγραφέας που κινείται στο κλίμα της ισχυρής ιδεολογικής και πολιτικής αντιπαράθεσης της εποχής, εκφράζει με τη φόρτιση του λόγου του, τις λέξεις και τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί και το περιεχόμενο του κειμένου του, τις θέσεις της μίας εκ των αντιμαχομένων πλευρών.

ΟΜΙΛΟΥΝ ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ…ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ
Πεινώντες και γυμνητεύοντες πρέπει να περιμένουν μέχρι του… Απριλίου!

ΤΟΥ κ. Στεφ. Ζώτου

Εις προηγούμενον σημείωμα είχομεν αναφέρει τας τραγικάς συνθήκας υπό τας οποίας διατελούν 700.000 πρόσφυγες, θύματα της κομμουνιστικής θηριωδίας. Η ζωή των ανθρώπων αυτών, οι οποίοι πραγματικώς αργοπεθαίνουν, εξαρτάται, κατά μέγα μέρος, από την προσωπικήν μας πρωτοβουλίαν και τον βαθμόν της συγκινήσεως την οποίαν αισθανόμεθα ενώπιον του μαρτυρίου το οποίον υφίστανται. Το Κράτος, πτωχόν, αγωνιζόμενον, αλλά και κάπως αργοκίνητον, δεν έκανε πολλά πράγματα δια να ανακουφίση την δυστυχίαν των συμμοριοπλήκτων. Ήδη οι κάτωθι αριθμοί επισήμου στατιστικής, μας δίδουν την εικόνα και το μέγεθος της καταστροφής και της εθνικής πληγής, δια την επούλωσιν της οποίας θα πρέπει να κινηθώμεν ΟΛΟΙ. Ιδού ποια είναι τα κέντρα εις τα οποία κατέφυγον συμμοριόπληκτοι μέχρι της 30ης Νοεμβρίου:

Θεσσαλονίκη59985
Βέροια18574
Νάουσσα5200
Κιλκίς 19140
Γουμενίτσα2565
Πολύκαστρον3613
Αξιούπολις3672
Κοζάνη 31853
Γρεβενά11500
Έδεσσα10110
Σκύδρα 2767
Γιαννιτσά 13712
Αρδέα 12737
Σέρραι24260
Σιδηρόκαστρον 10863
Φλώρινα 4971
Αμύνταιον 1015
Πολύγυρος 2734
Αρναία 3328
Ιερισσός 617

Σύνολον δια την Μακεδονίαν 259.317

Δράμα 16200
Διδυμότειχον 3748
Αλεξανδρούπολις10807
Καββάλα9087
Ξάνθη 5214
Ροδόπη9886

Σύνολον δια την Θράκην 54942

Άρτα 33360
Θεσπρωτία 11247
Ιωάννινα53800
Κόνιτσα4000
Πρέβεζα12539
Σύνολον δια την Ήπειρον 114946
Χανιά 340
Ηράκλειον15
Σύνολον δια την Κρήτη 355
Και προχωρούμεν:
Μεσολόγγι7650
Τριχωνίς16719
Αμφιλοχία11754
Αστακός 1680
Ναύπακτος5600
Ναύπλιον και Άργος 480
Κόρινθος 105
Πάτραι2018
Καλάβρυτα461
Αίγιον962
Αρκαδία1567
Βοιωτία 2600
Εύβοια4090
Ευρυτανία 6974
Ηλεία 864
Καρδίτσα36636
Κυκλάδες20
Λάρισα32504
Λακωνία828


Μεσσηνία 5761
Μαγνησία6097
Σάμος 363
Τρίκκαλα40043
Φθιώτις44000
Άμφισσα 1118
Ευπάλιον850
Κέρκυρα411
Κεφαλληνία 309
Μυτιλήνη12
Χίος 25
Σύνολον δυστυχίας 662.070

• 1940-1949
• Εκτοπισμένοι εμφυλίου πολέμου (1946-1949)
• Ιδιωτική / διεθνής αρωγή
• Κακουχίες προσφύγων