Άρθρο του Κ. Δεμερτζή με το οποίο κατηγορεί την εκλογική τακτική των βενιζελικών και καλεί σε μερική αποχή τις αντιβενιζελικές πολιτικές δυνάμεις, εφ. Εμπρός, 13/7/1928

Άρθρο με καταγγελίες για την εγκατάσταση προσφύγων σε σπίτια μουσουλμάνων που είχαν εκκενωθεί, εφ. Νέα Εφημερίς (Ηράκλειο), 22/5/1924, 23/5/1924
6th August 2019
1923-1939

Άρθρο του Κ. Δεμερτζή με το οποίο κατηγορεί την εκλογική τακτική των βενιζελικών και καλεί σε μερική αποχή τις αντιβενιζελικές πολιτικές δυνάμεις, εφ. Εμπρός, 13/7/1928

Η προεκλογική διαμάχη μεταξύ των δύο βασικών αντιπάλων –βενιζελικών και αντιβενιζελικών- εν όψει των εθνικών εκλογών που είχαν προκηρυχθεί από την κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου για τις 19/8/1928 διενεργήθηκε με ιδιαίτερη οξύτητα. Ζητήματα όπως ο εκλογικός νόμος και η διεκδίκηση της ψήφου των προσφυγικών πληθυσμών τέθηκαν στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης των αντιπάλων παρατάξεων. Από την πλευρά της αντιβενιζελικής παράταξης, ήταν φανερό ότι οι βενιζελικοί ήθελαν με κάθε τρόπο να εκμεταλλευτούν και να παγιώσουν την επιρροή-ηγεμονία που είχαν επί των προσφυγικών πληθυσμών. Τους κατηγόρησαν ότι για αυτό το σκοπό είχαν αλλάξει τον εκλογικό νόμο και τον τρόπο κατανομής των εκλογικών περιφερειών, ιδιαίτερα όσων είχαν μεγάλη συγκέντρωση προσφυγικών πληθυσμών.
Το άρθρο που ακολουθεί συνιστά ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολεμικής. Δημοσιεύτηκε στην αντιβενιζελική εφημερίδα Εμπρός και υπογράφεται από τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή (1876-1936), έναν πολιτικό που ενώ ξεκίνησε την πορεία του με το Κόμμα των Φιλελευθέρων, στη συνέχεια μετατοπίστηκε στην αντίπαλη πλευρά. Ο Κ. Δεμερτζής υπήρξε νομικός και πολιτικός: βουλευτής Αττικής στα 1910-1911, Αττικοβοιωτίας στα 1912-1915, Αθηνών στα 1926-1928 (Λαϊκό Κόμμα)• Υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου (1913-1914) και του Αλ. Ζαΐμη (1917), Υπουργός Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως στην κυβέρνηση Παν. Τσαλδάρη (1924)• Το 1935 με την παλινόρθωση της Βασιλείας, ορίζεται πρωθυπουργός, διατηρώντας συγχρόνως και τα υπουργεία Στρατιωτικών (προσωρινά) και Εξωτερικών, σε υπηρεσιακή κυβέρνηση με στόχο τη διενέργεια εκλογών. Με τον θάνατό του τον Απρίλιο του 1936, τη θέση του ανέλαβε ο μέχρι τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησής του Ιωάννης Μεταξάς.
Μεταξύ 1920 και 1928 ο πληθυσμός των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας διπλασιάστηκε και μαζί με τη Θεσσαλονίκη περιελάμβανε το 17% του συνολικού και πάνω από το 50% του αστικού πληθυσμού της χώρας. Το 1927, σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη είχε συγκεντρωθεί το 60% των αστών προσφύγων. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στον Πειραιά το 1928, οι πρόσφυγες αποτελούσαν το 40% του συνολικού πληθυσμού, ενώ στη Θεσσαλονίκη, το ποσοστό τους άγγιζε το 48%. Γνωρίζοντας τη συγκέντρωση προσφύγων στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη, ο Κ. Δεμερτζής στο άρθρο του επιτίθεται κατά της εκλογικής τακτικής των βενιζελικών και χαρακτηρίζει την εισαγωγή πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος ως «πραξικόπημα». Σύμφωνα με τον Κ. Δεμερτζή, η κυβέρνηση προσπαθεί να μειώσει το βάρος των εκλογικών περιφερειών της Παλαιάς Ελλάδας και να γιγαντώσει την εκπροσώπηση των περιοχών με μεγάλη συγκέντρωση προσφυγικού πληθυσμού αλλοιώνοντας έτσι την γνήσια δημοκρατική εκπροσώπηση υπέρ των φιλοβενιζελικών προσφυγικών περιοχών Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης. Καλεί μάλιστα τις αντιβενιζελικές πολιτικές δυνάμεις σε αποχή από τις συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες, προκειμένου να μην νομιμοποιήσουν με τη συμμετοχή τους τις πρακτικές της βενιζελικής παράταξης και να απαιτήσουν να «γίνωσι σεβαστά τα ιστορικά και απαραβίαστα δικαιώματα του γηγενούς πληθυσμού εντός των κατ' ιδίαν διαμερισμάτων».

Κατάφορος νόθευσις του λαϊκου φρονήματος. Ευρύνεται το χάσμα μεταξύ γηγενών και προσφύγων. Ο αντιβενιζελισμός δεν πρέπει να μετάσχη των εκλογών εάν δεν μεταβληθή ο φαύλος εκλογικός νόμος.
Ομιλεί ο κ. Κωνστ. Δεμερτζής
Ο κ. Κων. Δεμερτζής προέβη χθες εις τας ακολούθους δηλώσεις:
Το πραξικόπημα της μεταβολής του εκλογικού νόμου συμφώνως προς τας ορέξεις του Βενιζελικού κόμματος, συνετελέσθη κατά τρόπον ο οποίος υπερέβαλε και αυτάς τας τολμηροτέρας ασχημίας της δικτατορίας. Φοβουμένη την επικράτησιν γενικωτέρων πολιτικών ρευμάτων και την συνολικήν αποδοκιμασίαν ολοκλήρου της Παλαιάς Ελλάδος, η Κυβέρνησις διένειμε την χώραν εις μικράς εκλογικάς περιφερείας εκλέγουσας ένα ή δύο μόνον βουλευτάς. Εξ άλλου όμως σκοπούσα να υφαρπάση την γενικήν εντύπωσιν, ότι επικρατεί ο Βενιζελισμός εις τα μεγάλα κέντρα και να δώση εις τα προσφυγικάς ψήφους δύναμιν εικοσαπλασίαν τουλάχιστον της των λοιπών Ελλήνων πολιτών, εδημιούργησε την περιφέρειαν Αθηνών-Πειραιώς με τριάκοντα δύο βουλευτάς με εξησφαλισμένην εκ των προτέρων επιτυχίαν λόγω των προσφυγικών ψήφων.
Το αυτό περίπου συνέβη και με την περιφέρειαν Θεσσαλονίκης∙ εάν δε λάβη τις υπ' όψιν ότι η μεγίστη πλειοψηφία εν τη Βουλή δεν δύναται να είνε ανωτέρα των τριάκοντα μέχρι πεντήκοντα ψήφων επί διακοσίων πεντήκοντα εν όλω βουλευτών, προκύπτει σαφέστατα ότι ο κ. Βενιζέλος στηρίζει την μελλοντικήν αυτού δια των εκλογών επιτυχίαν εις την κατά τοιούτον ανώμαλον τρόπον επικράτησίν του εις τα κέντρα δια των προσφύγων.
Είνε καταφανέστατο ότι ο κ. Βενιζέλος δια των προσφυγικών ψήφων των Ποδαράδων, Κοκκινιάς και Βύρωνος επιδιώκει όχι μόνον να αλλοιώση το φρόνημα της πρωτευούσης, του πολιτικωτέρου τούτου κέντρου της χώρας, αλλά και να καταρτίση ολόκληρον την εν τη Βουλή πλειοψηφίαν προσδίδων εις τας προσφυγικάς ψήφους εικοσαπλασίαν δύναμιν δια του καταρτισμού των υδροκεφαλικών διαμερισμάτων των κέντρων. Επιδιώκει δηλαδή την εγκαθίδρυσιν της προσφυγικής δικτατορίας, μεθ' όλων των ολεθρίων συνεπειών της ένεκα του μίσους και της διακρίσεως, ήτις αυτομάτως προκαλείται οσάκις η μία μερίς της χώρας δεν σέβεται τα ιστορικά και αναμφισβήτητα δικαιώματα της ετέρας.
Εφ' όσον επιμένως δια τοιαύτης απροκαλύπτου νοθείας του λαϊκού φρονήματος επιδιώκεται η καθίδρυσις της Βενιζελικής δικτατορίας, πρώτον καθήκον του πολιτικού κόσμου της αντιβενιζελικής παρατάξεως, προτού κατέλθη εις τας εκλογάς, είνε να διατυπώση την αξίωσιν όπως τροποποιηθή ο εκλογικός Νόμος επί τη βάσει μεν της αρχής της καθορισθείσης ήδη δια το λοιπόν Κράτος στενής περιφερείας αλλά συγχρόνως και επί τη βάσει ίσων δικαιωμάτων γηγενών και προσφύγων. Εάν η αξίωσις αύτη δεν γίνη δεκτή πρέπει ανυπερθέτως ο αντιβενιζελικός πολιτικός κόσμος να απόσχη των εκλογών εις τα υδροκεφαλικά διαμερίσματα εκείνα όπου επιδιώκεται η τοιαύτη εναντίον της εννοίας του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος νόθευσις των αποτελεσμάτων δια της ανίσου και πλεονεκτικής χρησιμοποιήσεως προσφυγικών ψήφων και ο καταρτισμός νόθου και δικτατορικής πλειοψηφίας εν τη Βουλή.
Είνε, επαναλαμβάνω, απολύτως επιβεβλημένον τουλάχιστον εις τα διαμερίσματα εκείνα ένθα πρόκειται να διενεργηθή δια των προσφύγων η εκτεθείσα νοθεία του φρονήματος των μεγάλων κέντρων και η δια των ψήφων και μόνον τούτων αδικαιολόγητος και παρά την έννοιαν του Συντάγματος, την λογικήν και πολιτικήν ηθικήν, επικράτησις του Βενιζελισμού εν τη χώρα, να προκηρύξη ο αντιβενιζελικός πολιτικός [κόσμος] την μερικήν αποχήν μέχρις ου η Κυβέρνησις δεχθή υπό την πίεσιν της κοινής γνώμης την τροποποίησιν των διαμερισμάτων των μεγάλων κέντρων και εξασφαλισθή τοιουτοτρόπως η ίση δύναμις της γηγενούς προς την προσφυγικήν ψήφον εν τω συνόλω του καταρτισμού της νέας Βουλής, και γίνωσι σεβαστά τα ιστορικά και απαραβίαστα δικαιώματα του γηγενούς πληθυσμού εντός των κατ' ιδίαν διαμερισμάτων.
Εάν ο αντιβενιζελικός πολιτικός κόσμος δεν ήθελεν απόσχη σήμερον εις τα διαμερίσματα ταύτα θα εθεωρείτο δικαίως ως σιωπηρώς συμπράττων μετά των κρατούντων εις την τοιαύτην νόθευσιν της συνθέσεως της νέας Βουλής. Και ενώ ουδέν θα προελάμβανεν η εκ των υστέρων διαμαρτυρία δεν θα προήγετο ζήτημα της εσωτερικής ειρηνεύσεως αλλά τουναντίον θα επέτεινε την σύγχυσιν. Ενώ εάν ο αντιβενιζελικός πολιτικός κόσμος διετύπου άνευ χρονοτριβών τας δικαίας αυτού αξιώσεις περί τροποποιήσεως των εκλογικών περιφερειών εις τα μεγάλα κέντρα, εκήρυττε δε την αποχήν εν περιπτώσει αρνήσεως της Κυβερνήσεως όπως συμμορφωθή προς αυτάς, θα έκαμε πράξιν αληθώς πολιτικήν, διότι θα καθίστα αδύνατον εις τον κ. Βενιζέλον όπως περιβάλη τας δικτατορικάς και κατ' ουσίαν αντικοινοβουλευτικάς πράξεις δια του προσωπείου της νομιμότητος.
Είμαι βέβαιος ότι ο αντιβενιζελικός πολιτικός κόσμος θα θελήση αυτήν την φοράν να αντιμετωπίση την κατάστασιν μακράν των συνήθων μικροκομματικών υπολογισμών. Δεν πιστεύω να πλανώμαι εις τας απόψεις μου ταύτας. Είμαι διατεθειμένος προς πάσαν συζήτησιν η οποία θα καταδείξη, ελπίζω, την ορθότητα των απόψεών μου. Επιμένω όμως εις τούτο. Η κοινή γνώμη του αντιβενιζελικού λαού η κατά την στιγμήν ταύτην αγωνιώσα αξιοί παρά των δυνάμεων να έχωσι γνώμην εκ των πολιτικών της αντιβενιζελικής παρατάξεως όπως ταχύτατα άνευ ενδοιασμού και απωλείας χρόνου αντιμετωπίσωσι μίαν εκτάκτως οδυνηράν κατάστασιν και λάβωσιν αμέσως αποφάσεις επί του πρακτέου, και γνωστοποιήσωσι ταύτας ευθύς προς τον λαόν.


Είδος Τεκμηρίου: Δημοσιεύματα στον Τύπο
Στοιχεία Δημιουργίας
Δεμερτζής, Κωνσταντίνος
Εφημερίδα Εμπρός
13-07-1928
Αθήνα
Θεματική Ενότητα
Άρθρο του Κ. Δεμερτζή με το οποίο κατηγορεί την εκλογική τακτική των βενιζελικών και καλεί σε μερική αποχή τις αντιβενιζελικές πολιτικές δυνάμεις, εφ. Εμπρός, 13/7/1928
1396

Τόποι μετακινήσεων προσφύγων