Άρθρο σχετικά με την στρατολογία των προσφύγων, εφ. Ριζοσπάστης, 24/2/1918

1913-1922

Άρθρο σχετικά με την στρατολογία των προσφύγων, εφ. Ριζοσπάστης, 24/2/1918

Οι διαδοχικές πολεμικές επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού και τα συνεχή κύματα προσφύγων που έφταναν στην Ελλάδα κατά την δεκαετία 1912-1922 έθεταν το ζήτημα της στρατολογίας των αρρένων προσφύγων στο επίκεντρο της προσοχής του πολιτικού κόσμου και του Τύπου προκαλώντας έντονες αντιπαραθέσεις. Το άρθρο της εφημερίδας "Ριζοσπάστης" του 1918 που ακολουθεί αποτυπώνει από τη μία τον καθοριστικό ρόλο που έπαιζαν οι προσφυγικοί σύλλογοι στην ταυτοποίηση και τον προσδιορισμό της ηλικίας των προσφύγων αλλά και τα ευρύτατα περιθώρια καταχρήσεων που ενείχε η ανάθεση των διαδικασιών αυτών σε αυτούς. Από την άλλη πλευρά, μέσα από την περιγραφή του τρόπου διευθέτησης επιμέρους θεμάτων στρατολογίας, το άρθρο καταδεικνύει τις αντιπαραθέσεις που δημιουργούσε η ύπαρξη δυσανάλογα πολλών προσφύγων στις βόρειες περιοχές της χώρας μεταξύ βουλευτών των Νέων Χωρών και πολιτικών της Παλαιάς Ελλάδας. Υπερασπίζεται επίσης τα δικαιώματα των προσφύγων, κατακρίνει στελέχη της βενιζελικής κυβέρνησης για διακρίσεις εναντίον τους και καλεί τον ίδιο τον Ελ. Βενιζέλο να επιληφθεί του θέματος. Το κείμενο αποτελεί το κύριο άρθρο και υπογράφεται με το γράμμα Π., πιθανόν από τον τότε διεθυντή-ιδιοκτήτη της Γ. Πετσόπουλο. Χρονολογείται πριν την ίδρυση του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ), όταν ακόμη η εφημερίδα προσδιοριζόταν ως «εφημερίς δημοκρατικών αρχών», στοιχείο εμφανές στο περιεχόμενο και το ύφος γραφής του άρθρου.

ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

Εις την προηγούμενην σύνοδον της Βουλής είχεν εισαχθή υπό του τότε υπουργού των Στρατιωτικών κ. Μιχαλακοπούλου νομοσχέδιον περί καταργήσεως των μητρώων αρρένων Μακεδονίας των Μακεδόνων και των προσφύγων και νέας εξελέγξεως των ηλικιών από στρατιωτικάς επιτροπάς συνιστωμένας επί τούτω. Το νομοσχέδιον συνήντησε τότε την εύλογον αντίστασιν των Μακεδόνων βουλευτών και απεσύρθη χωρίς να ψηφισθή. Αλλά παραδόξως, πολύ παραδόξως δια κάποιου βασιλικού διατάγματος, το νομοσχέδιον καίτοι αψήφιστον, ετέθη ήδη εις εφαρμογήν, κυρίως δια τους εν Μακεδονία πρόσφυγας. Μέχρι τούδε, αι ηλικίαι των εν Μακεδονία προσφύγων ωρίζοντο ως εξής· κατόπιν διαταγής του υπουργείου των Εσωτερικών της Προσωρινής Κυβερνήσεως οι εκεί προσφυγικοί σύλλογοι ανέλαβαν από της 20 Απριλίου του 1917 την εντός ωρισμένου χρονικού διαστήματος αναθεώρησιν των προσφυγικών πιστοποιητικών, υποβάλλοντες τακτικά τας καταστάσεις των, προς εγγραφήν εις τα μητρώα, εις την Νομαρχίαν Θεσσαλονίκης. Αι εις τα πιστοποιητικά ταύτα αναφερόμεναι ηλικίαι ορίζοντο κατόπιν προσαγωγής υφ’ εκάστου των ενδιαφερομένων δύο αξιοπίστων μαρτύρων της εν Τουρκία περιφερείας του, υποβαλλομένων εις αυστηρότατον έλεγχον και υπογραφόντων, υπ’ ευθύνην των απέναντι του νόμου το σχετικόν μαρτυρικόν. Δια του εφαρμοζομένου σήμερον μέτρου της η κυβέρνησις έρχεται να ανατρέψη το κύρος όλης αυτής της εργασίας και να υπαγάγη όλους τους πρόσφυγας της Μακεδονίας εκ νέου εις την κρίσιν των στρατιωτικών επιτροπών. Δεν εννοούμεν τον τόσον ζήλον της κυβερνήσεως υπέρ της εφαρμογής μέτρου απορριφθέντος από την Βουλήν. Δεν εννοούμεν όλην αυτήν την ιστορίαν, η οποία, χωρίς να εξυπηρετή τον επιδιωκόμενον σκοπόν της μεγαλειτέρας αποδόσεως στρατού, δια πολλούς λόγους, αλλά και ένεκα του απαιτουμένου προς εκτέλεσιν της σχετικής εργασίας χρόνου, υποβάλλει ολόκληρον τον προσφυγικόν πληθυσμόν εις ένα μέτρον άδικον και αυθαίρετον. Τι θέλει η Κυβέρνησις από τους πρόσφυγας; Τι τους εζήτησε και δεν της το έδωσαν; Ποίαν θυσίαν της ηρνήθησαν; Υπηρετούν όλοι στρατιώται χωρίς να έχουν καμμίαν ελπίδα δια τα μέρη των αυτοί, την στιγμήν που εκείνοι, η ανεξαρτησία των οποίων κινδυνεύει, δυσκολεύονται να υπηρετήσουν. Εάν η Κυβέρνησις νομίζει, ότι δια των προσφυγικών πιστοποιητικών υπάρχουν και τινές κατορθώσαντες να εγγραφούν εις ηλικίας και δύο ή τρία έτη ανωτέρας της πραγματικής, δεν έχει παρά να καλέση άλλας 3-4 ηλικίας προσφύγων και θα τους έχη όλους μέσα. Καμμία δεν θα υπάρξη από μέρους των προσφύγων αντίρρησις, από της στιγμής που αυτοί οι ίδιοι απεφάσισαν να μετάσχουν εις τον σημερινόν αγώνα της Ελλάδος. Έχουν όμως την απαίτησιν από την Κυβέρνησιν να τους σεβασθή περισσότερον. Το να τους θέτη σήμερον εις την διάθεσιν των στρατιωτικών επιτροπών διότι έτσι το ηθέλησεν ο κ. Αργυρόπουλος ή ο κ. Βλαστός, το να τους σέρνη καθημερινώς εις το κατάστημα της καταδιώξεως, άνευ διακρίσεως ηλικίας, ως ανυποτάκτους, διότι έτσι το θέλει ο κ. Βοβολίνης, είνε κάτι που τους πληγώνει βαθειά, κάτι που τους πείθει, ότι μόνον αυτούς κανείς δεν προστατεύει νόμος, μέσα εις το κράτος, για το οποίον εθυσίασαν το παν και για το οποίον είνε πρόθυμοι να θυσιάσουν ό,τι ακόμη τους απομένει. Τονίζομεν και πάλιν, όπως και άλλοτε ότι το ζήτημα πρέπει να απασχολήση σοβαρώς την Κυβέρνησιν, προτού γίνη ανάγκη να απασχολήση την Βουλήν. Δεν είνε δυνατόν, ούτε δίκαιον επειδή οι πρόσφυγες δεν έχουν τους βουλευτάς των για να φωνάξουν, να γίνωνται έρμαια των αντιλήψεων του τάδε κυβερνητικού αντιπροσώπου και του δείνα υπουργού. Ο κ. Βενιζέλος είνε ανάγκη να επιληφθή ο ίδιος του ζητήματος. Ας προτιμήση να καλέση και άλλας ηλικίας προσφύγων, -δεν θα εύρη αντίρρησιν- αλλ’ ας επιβάλη τον σεβασμόν δικαιωμάτων που τους ανεγνωρίσθησαν εις στιγμάς που τόσον είχε το κράτος την ανάγκην των.
Π.

• 1913-1922
• Κρατικές πολιτικές
• Προσλήψεις / μνήμη / στερεότυπα
• Σχέσεις γηγενών-προσφύγων