Πρακτικά Συνεδριάσεων Βουλής, τοποθέτηση Θ. Τουρκοβασίλη για εκτοπισμένους εμφυλίου, 19-12-1947

1940-1949

Πρακτικά Συνεδριάσεων Βουλής, τοποθέτηση Θ. Τουρκοβασίλη για εκτοπισμένους εμφυλίου, 19-12-1947

Το φαινόμενο των μαζικών εκτοπίσεων πληθυσμών ολόκληρων χωριών και περιοχών έλαβε πολύ μεγάλες διαστάσεις κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949). Η τακτική αυτή εφαρμόστηκε από τον Εθνικό Στρατό προκειμένου να απομακρυνθούν οι πληθυσμοί από τις διαφιλονικούμενες περιοχές και να στερηθεί ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας τροφοδοσία, ανεφοδιασμό και τη στρατολόγηση εφεδρειών.
Η τακτική αυτή άρχισε να εφαρμόζεται τμηματικά από τον χειμώνα 1946-1947. Ωστόσο, γρήγορα έλαβε πολύ πιο οργανωμένο χαρακτήρα, πήρε μαζικές διαστάσεις και επεκτάθηκε σε μεγάλη γεωγραφική έκταση, ιδιαίτερα στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα. Από την πλευρά του επίσημου κράτους, οι πληθυσμοί που εκτοπίστηκαν ονομάστηκαν «ανταρτόπληκτοι» ή «συμμοριόπληκτοι».
Μέχρι το τέλος του Εμφυλίου, το φθινόπωρο του 1949, έχει εκτιμηθεί ότι ο αριθμός των εκτοπισμένων ξεπέρασε τις 700.000. Αν και πολλοί από αυτούς επέστρεφαν σύντομα στις εστίες τους, η μαζική μετακίνηση στα κοντινά αστικά/ημιαστικά κέντρα δημιούργησε ένα μεγάλο προσφυγικό πρόβλημα.
Στο παρακάτω απόσπασμα από συζήτηση στη Βουλή το Δεκέμβριο του 1947, ο Θ. Τουρκοβασίλης, βουλευτής Αρκαδίας και αρχηγός του Κόμματος Εθνικοφρόνων, ασκεί κριτική στην κυβέρνηση του Θ. Σοφούλη γιατί δεν διεκδικεί μεγαλύτερη βοήθεια από τους ξένους συμμάχους της για την αντιμετώπιση του προβλήματος και γιατί δεν αξιοποιεί τον εκτοπισμό και τον ηρωισμό του λαού για να γνωστοποιήσει τα δεινά που υφίσταντο οι πρόσφυγες εξαιτίας των εχθρών της κυβέρνησης. Συγχρόνως, ισχυρίζεται ότι η απόφαση εγκατάλειψης των χωριών είναι των ιδίων των κατοίκων προκειμένου να σωθούν από τους αντάρτες και υπολογίζει σε 1000 τα χωριά που έχουν πληγεί από το φαινόμενο αυτό.

Συνεδρίασις ΛΓ΄
19 Δεκεμβρίου 1947

[...]
Θ. Τουρκοβασίλης:[...] Εκάστη παρερχομένη ημέρα παρουσιάζει και νέας αφορμάς. Το ζήτημα των ανταρτοπλήκτων φερ' ειπείν είναι μικρά υπόθεσις; 400-500 χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειψαν τα χωρία των και ευρίσκονται εις τα κέντρα των Επαρχιών, τα οποία έχουν μεταβάλει εις προσφυγουπόλεις. Οι άνθρωποι αυτοί στερούνται στέγης, ιματισμού, υποδήσεως, υπόκεινται εις νόσους μολυσματικάς, εις κρυολογήματα κλπ. Δεν λέγω ότι η Κυβέρνησις δεν κατέβαλε σχετικώς προσπαθείας. Κατέβαλε μίαν προσπάθειαν και ιδιαίτατα ο κ. Υπουργός της Προνοίας, αλλά τα προβλήματα είναι μεγάλα και αντί η Κυβέρνησις να θέση εις τους Συμμάχους μας ωμώς πώς έχουν τα πράγματα τα ιδικά μας και να είπη προς αυτούς ότι «Κύριοι έχομεν αυτάς τα ανάγκας και αυτά τα προβλήματα, βοηθήσατέ μας», τί παρατηρούμεν; Παρατηρούμεν μίαν συμπίεσιν του προϋπολογισμού καθ' υπόδειξιν των Συμμάχων μας και κατά τοιούτον τρόπον, ώστε κινδυνεύομεν να πάθωμεν ασφυξίαν.
[...]
Κύριοι Βουλευταί, και εν άλλο βαρύ παράπονον έχω από την Κυβέρνησιν. Παράπονον; Άπειρα παράπονα θα ημπορούσε να διατυπώση κανείς κατά της σημερινής Κυβερνήσεως. Ο αγών του Ελλην. Λαού και από απόψεως ανταρτοπλήκτων παραμένει τελείως άγνωστος όχι μόνο διεθνώς, αλλά φοβούμαι πως είναι άγνωστος ακόμη και εις την Πρωτεύουσαν της Χώρας μας. Ενώ θα έπρεπε να διασαλπισθή εις όλον τον κόσμον, δια να φανή το μεγαλείον του αγώνος μας αυτού και από της πλευράς αυτής. Το τί υφίσταται ο κόσμος των ανταρτοπλήκτων είναι δύσκολον να παρασταθή. Χίλια ίσως και και πλέον χωρία την στιγμήν αυτήν είναι έρημα κατοίκων. Επροτίμησαν οι χωρικοί να εγκαταλείψουν τα πάντα, βωμούς και εστίας δια να αποφύγουν τας θηριωδίας του αυτοκαλουμένου δημοκρατικού στρατού μη θέλοντες να υποκύψωσιν εις τα συνθήματά του και να συμμερισθώσι τας ιδέας των. Τα 1000 αυτά κενά χωρία δίδουν ανάλγυφον την εικόνα του ηθικού ποιού του λαού μας, της ανεξαντλήτου ψυχικής αυτού αντοχής και της αγάπης του προς την ελευθερίαν, αντιθέτως δε παρέχουν ανάγλυφον την εικόνα της βαρβαρότητος του περιφήμου δημοκρατικού στρατού του καπνεργάτου Μάρκου. Και όμως και ο αγών αυτός του λαού μας, παράπλευρος προς τον απαράμιλλον αγώνα του Στρατού μας είναι και παραμένει άγνωστος, ευθύνη της Κυβερνήσεως.

• 1940-1949
• Εκτοπισμένοι εμφυλίου πολέμου (1946-1949)