Επιστολή κατοίκων Νάξου προς την Αντικυβερνητική Επιτροπή, 1827

1821-1833

Επιστολή κατοίκων Νάξου προς την Αντικυβερνητική Επιτροπή, 1827

Μετά τη στρατιωτική ήττα της Επανάστασης στην Κρήτη, οι Κρήτες αγωνιστές με τις οικογένειές τους είχαν μεταφερθεί με υδραίικα πλοία τον Απρίλιο του 1824, αρχικά στη Μονεμβασιά και κατόπιν αρκετοί από αυτούς σε νησιά των Κυκλάδων, όπου και παρέμεναν ως πρόσφυγες εν όψει προετοιμασίας νέας εκστρατείας για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Η συμβίωση με τους ντόπιους στους νέους τόπους διαμονής τους συχνά συνοδεύτηκε από έντονες αντιπαραθέσεις. Δείγμα των διενέξεων αυτών καταγράφει επιστολή της 7ης Σεπτεμβρίου 1827 των κατοίκων της Νάξου προς την Ελληνική Κυβέρνηση, στην οποία διεκτραγωδούν τα προβλήματα συγκατοίκησης με τους Κρήτες πρόσφυγες, που κατέφυγαν στο νησί μετά την καταστολή της επανάστασης στην Κρήτη. Οι Νάξιοι στην επιστολή τους τονίζουν τη διάθεση συνεργασίας, την οικονομική και στρατιωτική συνεισφορά του νησιού τους, ενώ προσπαθούν να δώσουν και μία πολιτιστικού χαρακτήρα διάσταση στις δυσχέρειες που δημιουργεί η παρουσία των Κρητικών. τις οποίες κλήθηκε να διευθετήσει η Διοίκηση.

Προς την Σεβ[αστήν] Αντικυβερνητικήν της Ελλάδος Επιτροπήν

Ο πολιτάρχης και αστυνόμος της επαρχίας μας κύριος Βασίλειος Βαρλάς έρχεται προς την Σεβ[αστήν] Κυβέρνησην δια να παραστήση και δια ζώσης φωνής τα πάνδεινα κακά οπού υπέφερε και υποφέρει η δυστυχεστάτη μας πατρίς από τους βαρβάρους και απλήστους Κρήτας. Εις τας αρχάς του ενταύθα ερχομού του κυρίου πολιτάρχου εμετριάσθησαν οποσούν τα κακά των και σχεδόν έπαυσαν, πλην ακολούθως άρχισαν να κάμουν τα συνηθισμένα τους, ώστε έφθασαν και παραλόγως και αναιτίως να πάρουν και να φέρουν εις κίνδυνον θανάτου έναν των γενικών δημογερόντων της πατρίδος μας.
Σεβαστή Κυβέρνησις οι Κρήτες είναι οι ίδιοι καθώς τους περιγράφει η παλαιά και νέα ιστορία του έθνους μας. Άνθρωποι δόλιοι κακεντρεχείς και φαυλόβιοι. Αυτοί όχι μόνο δεν εισήκουσαν εις τας διαταγάς της Σεβ[αστής] Διοικήσεως να εκστρατεύσουν προς την πατρίδα των αλλά έτι μάλλον επισωρεύονται εις την νήσον μας και πολλαπλασιάζονται τα κακά και οι καταχρήσεις των. Οι Νάξιοι επρόσφεραν από τας αρχάς του Ιερού Αγώνος μας υπακοήν εις τας Διαταγάς της Σεβ[αστής] Κυβερνήσεως. Επρόσφεραν αγογγύστως αδράς και σημαντικάς συνεισφοράς εις το Έθνος. Επρόσφεραν μετά προθυμίας και χωρίς να καταχρασθούν ποτέ τα Εθνικά εισοδήματα. Εδούλευσαν κατά καιρούς και στρατιωτικώς την πατρίδα. Οι Νάξιοι δεν έκαμαν καμμίαν αντενέργειαν εις τα συμφέροντα της πατρίδος, άρα η Σεβ[αστή] Κυβέρνησις δεν πρέπει να εγκαταλείψη τους Ναξίους εις την διάκρισιν των βαρβάρων και απλήστων Κρητών αλλά πρέπει κατά χρέος να λάβει πρόνοιαν δια να στείλη δύναμιν όσον τάχιστα και δύναμιν σημαντικήν δια να απαλλάξη την νήσον μας από τους τυράννους. Να λάβη πρόνοιαν εν ταυτώ να οικονομήση των στρατιωτών τα σιτηρέσια και μισθούς, διότι η πατρίς μας όταν δεν είναι πλέον εις κατάστασιν να πληρώνη. Αι υπερβολικαί καταχρήσεις των Κρητών αι οποίαι ερήμωσαν σχεδόν την νήσον μας και από αυτά τα προϊόντα μόνον ζουν οι Νάξιοι, διότι υστερούνται ευπορείν και αι αλλεπάλληλες συνεισφορές του Έθνους μας κατήντησαν εις άκραν ένδειαν. Η Σεβ[αστή] Κυβέρνησις έχει χρέος να μας απαλλάξη από τους Κρήτας και να εξοικονομήση και τα έξοδα της εκτελεστικής δυνάμεως. Εάν παραβλέψη και τώρα την τελευταίαν ταύτην παράκλησίν μας διαμαρτυρώμεθα ενώπιον θεού και ανθρώπων εναντίον ούτινος αδικεί. Και μένομεν με το προσήκον σέβας.
Εν Νάξω τη 7: 7βρίου: 1827:

Οι ευπειθείς πολίται
: Πέτρος Βιτζερής
: Δημήτριος Πάλπης
: Μπεηζαντές Καμηλάκης
: ο Δημόσιος νοτάριος Μ: Ναυπλιώτης
: Ιωάννης Βλυσίδης
(τ.σ. Δημογεροντίας Νάξου)

• 1821-1833
• Πρόσφυγες πολέμου
• Σχέσεις γηγενών-προσφύγων