Προεκλογικό άρθρο σχετικά με τις σχέσεις βενιζελισμού-προσφύγων, εφ. Εμπρός, 29/7/1928

1923-1939

Προεκλογικό άρθρο σχετικά με τις σχέσεις βενιζελισμού-προσφύγων, εφ. Εμπρός, 29/7/1928

Με την επιστροφή του Ελ. Βενιζέλου στην πρωθυπουργία και την προκήρυξη εθνικών εκλογών για τις 19/8/1928, η πόλωση μεταξύ των αντιπάλων πολιτικών παρατάξεων –βενιζελικών και αντιβενιζελικών- κορυφώθηκε. Ένα από τα βασικά διακυβεύματα στις πολιτικές αντιπαραθέσεις της περιόδου υπήρξε και η στάση των προσφύγων. Από την πρώτη στιγμή της έλευσης των προσφύγων στην Ελλάδα είχε φανεί η ηγεμονία των βενιζελικών μεταξύ τους. Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η αντιβενιζελική πλευρά προσπαθούσε αφενός να προσεταιριστεί τους γηγενείς πληθυσμούς και αφετέρου να μειώσει την επιρροή του Βενιζέλου στους πρόσφυγες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τακτικής αποτελεί και το άρθρο που παρουσιάζεται εδώ. Σε αυτό, ο Βενιζέλος, ο οποίος χαρακτηρίζεται «Ερυθρός Εξολοθρευτής», κατηγορείται για την ήττα της Ελλάδας στη Μικρά Ασία, για εγκατάλειψη των εθνικών βλέψεων και της προοπτικής επαναπατρισμού των μικρασιατών, για πρόκληση διχόνοιας μεταξύ γηγενών και προσφύγων, καθώς και για εκλογική χειραγώγηση και πολιτική εκμετάλλευση των προσφύγων προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία.
Οι προσφυγικοί πληθυσμοί χαρακτηρίζονται από τον αρθρογράφο ως πολιτικά ανώριμοι και «αφελείς», αφήνει ωστόσο ένα παράθυρο ελπίδας να μεταστραφούν στο μέλλον αποκτώντας κοντά στους γηγενείς «πολιτικό αισθητήριο». Έχοντας συνείδηση της μεγάλης επιρροής του Βενιζέλου στους πρόσφυγες, ο αρθρογράφος επιχειρεί να τους πείσει ότι αποτελούν «εκλογικό υλικό» του Βενιζέλου που τους κρατά στο χέρι «αντί πινακίου φακής» ενσπείροντας αμφιβολίες για τις προθέσεις του πρωθυπουργού προκειμένου να ανοίξει έναν δρόμο απομάκρυνσής τους από τη σφαίρα επιρροής του. Επιχειρεί, τέλος, να πείσει τους πρόσφυγες ότι οι βασιλόφρονες δεν τους εχθρεύονται και ότι δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα από την έλευσή τους στην εξουσία.

Ο διαφθορεύς των προσφύγων
Θα απετέλει ανιαράν επανάληψιν γωνστοτάτων πραγμάτων η διαπίστωσις του γεγονότος ότι κύριος καταστροφεύς του Μικρασιατικού Ελληνισμού υπήρξεν ο βενιζελισμός. Ξέναι πλέον προσωπικότητες, εξετάζουσαι νυν με την αναγκαίαν προοπτικήν την ιστορίαν του μεγάλου πολέμου, δεν εδίστασαν να καταγγείλλουν εγγράφως τον κ. Ε. Βενιζέλον, ως τον μόνον υπεύθυνον της Μικρασιατικής περιπετείας, την οποίαν ανέλαβεν αυτοβούλως και παρά την κατηγορηματικήν των Συμμάχων δήλωσιν ότι ούτε στρατόν ούτε χρήματα ηδύναντο να διαθέσουν. Αλλ' ο βενιζελισμός δεν είνε μόνον ο καταστροφεύς των προσφύγων, ο κατακρημνίσας το τεράστιον εθνικόν οικοδόμημα δια να ενισχύση την καθαρώς κρατικήν πολιτικήν του. Είνε και ο διαφθορεύς της ελληνικής προσφυγικής ψυχής, ο μεταπλάσας και αλλοιώσας την εθνικήν της άλλοτε συνείδησιν εις ενστικτώδη καθαρώς εκδήλωσιν αδιαλλάκτου κομματικής εμπαθείας. Ηκούσαμεν προχθές τον κ. Βενιζέλον ομιλούντα προς τους εν Μακεδονία πρόσφυγας παρ' αυτού προσδοκούντας την παλινόστησιν. «Εφ' όσον εγώ υπάρχω, είπεν, πόλεμος δεν θα γίνη. Αι εθνικαί μας βλέψεις έχουν ολοκληρωθή πλέον και διαθέτοντες εδάφη επαρκή δια να ζήσωμεν θα μείνωμεν εις αυτά».
Έκλεισεν ούτω οριστικώς το κεφάλαιον των εθνικών βλέψεων, ο βενιζελισμός. Εάν υπάρχουν ελληνικαί μειονότητες φθίνουσαι σήμερον υπό ξενικάς πιέσεις, εάν υπάρχουν τμήματα γης ακραιφνώς ελληνικά ζώντα με την προσδοκίαν της απελευθερώσεως, εάν από τα βάθη των αιώνων η φωνή της ιστορίας ηλεκτρίζει τας ψυχάς και δονεί την χορδήν της ελπίδος, εάν δια να ζήσουν και ανδραγαθήσουν οι λαοί έχουν ανάγκην παραδόσεων και Πόθων, ο βενιζελισμός αδιαφορεί τελείως. Στραγγαλίζει τα πάντα με την μιαιφόνον χείρα του, και πόθους και βλέψεις και παραδόσεις και ιστορίαν και ελπίδας, κλείει ερμητικώς εις τα ανήλια βάθη της ψυχικής του πορώσεως το βιβλίον των χιλιετηρίδων της ελληνικής ζωής και περιφρονών τα πάντα με τον υλισμόν του τυχοδιωκτικού κερδοσκόπου, αρκείται να μετρά τας ψήφους, τας οποίας συνεσώρευσεν εις το κομματικόν του χρηματοκυβώτιον η εκρίζωσις του αιωνοβίου Ελληνικού Μικρασιατικού δένδρου. Τους πρόσφυγας τους έφερεν εδώ δια να τον ψηφίζουν. Και θα τους αφήση να φύγουν; Αλλ' η φυγή των θα εσήμαινε και την ιδικήν του φυγήν. Η έξοδός των θα συναπεκόμιζε και τα πολλαπλά εκλογικά βιβλιάρια, δια των οποίων εξασφαλίζεται η νοθεία της λαϊκής θελήσεως. Και η εξουσία, την οποίαν ατιμωρητεί νέμεται από εξαετίας ο Καταλυτής της Ελληνικής Ιδέας θα διέφευγε των χειρών του. Όχι! Οι πρόσφυγες θα μείνουν οριστικώς δούλοι της ανάγκης, είλωτες της αγέλης, ήτις τους εζώγρισεν, ανθρώπινον υλικόν χρήσιμον δια τον αγύρτην εκμεταλλευτήν της δυστυχίας και της πείνης των.
Οι πρόσφυγες εν τούτοις είνε επίσης έλληνες. Εάν στερούνται πολιτικής αγωγής ανεφίκτου υπό τον μακροχρόνιον ξενικόν ζυγόν, δεν στερούνται όμως αντιλήψεως και οξυδερκείας, είνε δε βέβαιον, ότι η στενή επαφή των με τους από μακρού ελευθέρους πολίτας της χώρας ταύτης θα αναπτύξη και εις αυτούς το πολιτικόν αισθητήριον, δια του οποίου θα δύνανται μόνοι να διακρίνουν πού έγκειται το πραγματικόν των συμφέρον. Θα έπαυον τότε να είναι πειθήνια όργανα εις χείρας τυχαρπάστων. Και αφομοιούμενοι προς τους γηγενείς θα υψούντο επίσης υπερασπισταί των πολιτικών ελευθεριών, πειθόμενοι ότι αύται δεν είνε εμπορεύσιμον είδος πωλούμενον μόνον εις την Λέσχην των Φιλελευθέρων. Κατά του κινδύνου αυτού ο βενιζελισμός αντιδρά δι' όλων αυτού των δυνάμεων. Δια να διατηρήση υποχειρίους του τους προσφυγικούς πληθυσμούς μετέρχεται τα ανηθικώτερα των μέσων δολοφονών όχι πλέον τα σώματά των, αλλά τας ψυχάς των. Σπείρει εν αυταίς το δηλητήριον του φυλετικού μίσους. Καλλιεργεί δι' όλων των μέσων την μεταξύ αυτών και των γηγενών διάστασιν, διαφθείρει τας συνειδήσεις των εξαγοράζων αυτάς αντί πινακίου φακής και διατηρών αυτούς εν διαρκεί αγωνία, δια την αύριον τους καλεί να τον ψηφίσουν δια ν' αποφύγουν την εξόντωσιν, με την οποίαν τους απειλεί η τυχόν επικράτησις των πολιτικών του αντιπάλων.
Εις τους προσφυγικούς συνοικισμούς ο κ. Ελευθέριος Βενιζέλος ετοποθέτησε στρατιωτικάς φρουράς, δια να προφυλάξη δήθεν αυτούς από επιθέσεως βασιλοφρόνων. Η άτιμος αυτή κακοήθεια αποτελεί εν των συνήθων μέσων, δια των οποίων αγωνίζεται να κυριαρχήση ο αγύρτης πολιτικός. Ο ποταπός ισχυρισμός του είνε βεβαίως αστήρικτος. Διότι εάν οι βασιλόφρονες επεδίωκον πράγματι δι' επιθέσεων να κυριαρχήσουν δεν θα επετίθεντο κατά των ακάκων προσφυγικών συνοικισμών. Η επίθεσίς των θα εστρέφετο κατά της ενόπλου δυνάμεως και κατά του πολιτικού γραφείου. Θα εστρέφετο κατά των παρανόμων κατόχων της εξουσίας. Αλλ' εις το βάθος της νέας αυτής ποταπότητος του βενιζελισμού κρύπτεται η προσπάθειά του της διαφθοράς της ψυχής των προσφύγων. Καλλιεργεί εις την συνείδησιν των αφελών αυτών λαϊκών μαζών τον τρόμον και συνεπώς και το μίσος κατά των πολιτικών του αντιπάλων. Συγχρόνως όμως δια των στρατιωτικών φρουρών υπενθυμίζει εις τους πρόσφυγας, ότι αυτός κατέχει την δύναμιν. Στρατιωτική επίδειξις ισοδυναμούσα προς ψυχολογικήν βίαν επί των εκλογέων. Ο βενιζελισμός δεν θα ήτο συνεπής προς την όλην ιστορίαν του, εάν εις τοιαύτα δεν κατέφευγε μέσα. Να προσπαθήσωμεν να μεταπείσωμεν τους πρόσφυγας; Ματαιοπονία. Γνωρίζομεν ότι δεν είνε ανεξάρτητοι ούτε κύριοι της ψήφου των. Χωρίς όμως ουδεμίαν παρ' αυτών να προσδοκώμεν ενίσχυσιν εις τον κατά των ελευθεριών μας αγώνα, αδιαφορούντες τελείως, εάν θα ψηφίσουν και πάλιν τον Ερυθρόν Εξολοθρευτήν των, χωρίς ακόμη καμμίαν απολύτως μνησικακίαν, διότι θα τον ψηφίσουν, τους διαβεβαιούμεν απλώς, ως τίμιοι άνθρωποι ουδέποτε χρησιμοποιήσαντες έκνομα μέσα, ότι και την επομένην των εκλογών, εάν ημείς νικήσωμεν, θα είνε απολύτως ελεύθεροι να ανοίξουν τας οικίας και τα καταστήματά των, να περιφέρωνται παντού όπως όλοι οι άλλοι πολίται της χώρας αυτής με τα αυτά δικαιώματα και τας αυτάς υποχρεώσεις απέναντι της κοινής πατρίδος. Θα είνε τόσον ελεύθεροι, ώστε να είνε απόλυτοι κύριοι και της ψήφου των, την οποίαν σήμερον παρανόμως κατακρατεί και νέμεται ο βενιζελισμός.

• 1923-1939
• Πρόσφυγες πολέμου
• Σχέσεις γηγενών-προσφύγων